Συνήθως, σε Ευρώπη και Αμερική, τα παιδιά ξέρουν από νωρίς πως μετά την ενηλικίωσή τους θα πρέπει να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και να αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους. Δεν νιώθουν απόρριψη από τους γονείς που τους ενθαρρύνουν να φύγουν από το πατρικό τους ούτε αισθάνονται ενοχές που αφήνουν τη μαμά και τον μπαμπά μόνους.
Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Αυτή η κουλτούρα όχι μόνο απουσιάζει, αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι νέοι εξακολουθούν να συγκατοικούν με τους γονείς τους μέχρι τα 25 ή τα 35. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Δεν είναι στην νοοτροπία των Ελλήνων γονιών
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να επισημάνουμε πως οι Έλληνες γονείς δεν είχαν ποτέ τη πεποίθηση πως τα παιδιά πρέπει να φεύγουν από το σπίτι στα 18. Μέχρι και τη γενιά των γονιών μας (δηλαδή αρκετά πρόσφατα), θεωρούσαν χρέος τους να φιλοξενούν τα παιδιά τους μέχρι να παντρευτούν και να κάνουν τη δική τους οικογένεια. Επίσης, θεωρούσαν χρέος τους να τους εξασφαλίσουν την πρώτη τους κατοικία, προκειμένου να έχουν το δικό τους σπίτι και να μην μένουν στο νοίκι.
Πρόκειται για μια νοοτροπία που παραμένει ζωντανή μέχρι και σήμερα, τουλάχιστον σε ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνία. Παρόλο που οι νέοι διεκδικούν περισσότερο από πριν την αυτονομία τους, οι γονείς είναι πάντα πρόθυμοι να τους έχουν κοντά τους και να τους φροντίζουν όσο χρονών κι αν φτάσουν.
Ξέρουν ότι οι εποχές είναι δύσκολες
Το να μείνει κανείς μόνος του, ήταν, είναι και θα είναι δύσκολο για πολλούς πρακτικούς λόγους. Όσοι νέοι επιχείρησαν να αυτονομηθούν σε μικρή ηλικία, ήξεραν από πριν πως θα στερηθούν τις ανέσεις της οικογενειακής εστίας και θα χρειαστεί να κάνουν μεγάλες εκπτώσεις ακόμα και στο φαγητό. Ωστόσο, το να μείνει ένας νέος μόνος του στην εποχή μας, δεν είναι απλά δύσκολο. Είναι σχεδόν αδύνατο.
Τόσο στις μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη όσο και στις φοιτητουπόλεις, τα νοίκια είναι κάτι παραπάνω από απλησίαστα, ενώ τα σπίτια είναι κάτι λιγότερο από κατοικήσιμα. Όταν μισοκατεστραμμένες γκαρσονιέρες του περασμένου αιώνα στοιχίζουν σχεδόν όσο ο βασικός μισθός, με τι ψυχή θα πει ένας γονιός στο παιδί του «φύγε από το σπίτι και μείνε σ’ αυτό το χρέπι!»;
Επιπλέον, αν αθροίσεις το ενοίκιο, τις απρόβλεπτες αυξήσεις στους λογαριασμούς της ΔΕΗ και τις ανοδικές τιμές στο σούπερ μάρκετ, με το ζόρι φτάνουν δύο βασικοί μισθοί για να καλύψουν τα έξοδα. Όταν λοιπόν ένας γονιός θα «διώξει» το 18χρονο ή το 22χρονο παιδί του που μόλις πήρε το πτυχίο του από το σπίτι για να πάρει τη ζωή στα χέρια του, γνωρίζει εκ των προτέρων πως θα το σπρώξει σε μια καθημερινότητα με περισσότερες δυσκολίες από αυτές που αναλογούν (και αξίζουν) σε έναν νέο άνθρωπο που κάνει τα πρώτα του βήματα.
Ενθαρρύνουν τα παιδιά να μένουν μαζί τους για να αποταμιεύουν
Όσο κι αν λαχταράς, λοιπόν, να δεις το παιδί σου να ανοίγει τα φτερά του, οι συνθήκες δεν ευνοούν. Εκτός από τα έξοδα που είναι πολλά, η ανεργία τα τελευταία χρόνια είναι σταθερά πάνω από το 10%. Οι διαθέσιμες δουλειές απαιτούν πολλές ώρες εργασίας χωρίς να πληρώνουν καλά, ενώ χρειάζεται χρόνος μέχρι να βρεις μια καλή θέση πάνω στο αντικείμενό σου.
Όταν ένας νέος με ένα πτυχίο κι ένα μεταπτυχιακό δουλεύει 8 με 10 ώρες την ημέρα για 700 ευρώ, πρέπει να κάνει και μια δεύτερη δουλειά (συνήθως κάτι πρόχειρο όπως για παράδειγμα στην εστίαση) για να ανταποκριθεί στα έξοδα ενός σπιτιού. Γι΄αυτό και αρκετοί προτιμούν να κάνουν μία δουλειά, να μένουν στο πατρικό τους και να αποταμιεύουν τον μισθό τους ώστε κάποια στιγμή να μπορέσουν να μείνουν μόνοι τους με αξιοπρέπεια. Κι όλα αυτά, με τις ευλογίες και την ενθάρρυνση των γονιών τους.
Δεν υπάρχει η κουλτούρα της συγκατοίκησης
Παρόμοιες δυσκολίες συναντούν και οι νέοι στην υπόλοιπη Ευρώπη και, ακόμα περισσότερο στην Αμερική. Πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν πως άνθρωποι μεταξύ 22 και 27 επιστρέφουν όλο και περισσότερο στο πατρικό τους μετά από την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Ωστόσο, στην πλειονότητά τους διαχειρίζονται την κατάσταση διαφορετικά.
Αρκετοί απ’ αυτούς καταφεύγουν στη λύση της συγκατοίκησης για να ανταπεξέλθουν στα οικιακά έξοδα χωρίς να επιβαρύνουν τους γονείς τους. Ωστόσο, αυτή η νοοτροπία δεν είναι καθόλου διαδεδομένη στην Ελλάδα. Ίσως στο μέλλον να αποτελεί μια καλή λύση και για τους Έλληνες, αλλά προς το παρών είναι ελάχιστοι οι νέοι που το τολμούν.
Το σύνδρομο της «άδειας φωλιάς»
Όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στο λεγόμενο σύνδρομο της «άδειας φωλιάς», όταν δηλαδή τα παιδιά φεύγουν από το πατρικό τους και οι γονείς μένουν μόνοι, το οποίο βιώνουν οι περισσότερες μαμάδες και μπαμπάδες.
Όταν έχεις ζήσει 18 ολόκληρα χρόνια με τα παιδιά σου, όταν ρυθμίζεις ολόκληρη τη ζωή σου με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους και είναι η πρώτη σου σκέψη το πρωί και η τελευταία σου το βράδυ, είναι σχεδόν τραυματικό να τα αποχωρίζεσαι. Παρόλο που οι γονείς προετοιμάζουν μια ζωή τα παιδιά τους για αυτή τη στιγμή, δεν είναι εύκολο να δεχτούν την ξαφνική ησυχία στην καθημερινότητά τους. Χωρίς εκείνα, νιώθουν σαν έχουν χάσει τον σκοπό τους και πως η ζωή τους είναι άδεια.
Βαθιά μέσα τους ξέρουν πως το να φύγει το παιδί τους από το σπίτι είναι φυσιολογικό και υγιές και πως, αργά ή γρήγορα, θα βιώσουν τον αποχωρισμό και θα αναγκαστούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αλλά προσπαθούν να το καθυστερήσουν όσο μπορούν!
