Οι υψηλές θερμοκρασίες κινητοποιούν ομοιοστατικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου σώματος, όπως η εφίδρωση και η αγγειοδιαστολή. Οι μηχανισμοί αυτοί αποσκοπούν στην διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας στο ανθρώπινο σώμα και στην αποβολή της πλεονάζουσας θερμότητας. Όταν η κινητοποίηση των ομοιοστατικών μηχανισμών δεν είναι η βέλτιστη, μια σειρά από παθολογικά συμπτώματα εμφανίζονται. Η ιδιοσυγκρασιακή υπερευαισθησία, ορισμένα φάρμακα, η ηλικία, η χρήση αλκοόλ, η άσκηση και ορισμένα χρόνια νοσήματα (π.χ. καρδιακή πνευμονική νόσος παχυσαρκία) αυξάνουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας σε συνθήκες καύσωνα. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν κάνει ζέστη, εάν παίρνετε φάρμακα για το κυκλοφορικό σύστημα (π.χ. αγγειοσυσπαστικά), φάρμακα για την υπέρταση (β-αναστολείς), διουρητικά ή ψυχοτρόπα φάρμακα και ουσίες.
Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ
Τα προληπτικά μέτρα είναι συνοπτικά τα εξής:
• Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο
• Αποφυγή μετακινήσεων
• Συνεχής παραμονή σε καθαρό κλιματιζόμενο περιβάλλον όταν πρόκειται για ασθενείς υψηλού κινδύνου
• Αποφυγή άσκησης κατά την διάρκεια των ημερών καύσωνα
• Συνιστάται χρήση καπέλου γυαλιών ηλίου και ανοιχτόχρωμων καλυπτικών ρούχων
• Καλή ενυδάτωση
• Πολλά δροσερά μπάνια
• Αποφυγή αλκοόλ και βαρέων γευμάτων
• Τροποποιήσεις σε φάρμακα μετά από επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό
ΣΗΜΕΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Το φάσμα των κλινικών εκδηλώσεων από την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες είναι ευρύ. Ωστόσο ορισμένα σημεία πρέπει να σημάνουν συναγερμό στο πάσχοντα που έχει εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες.
- Συμπτώματα από το κεφάλι όπως είναι η ζάλη και ο πονοκέφαλος, ο λήθαργος.
Η ζάλη και ο πονοκέφαλος είναι πρώιμα σημεία καταπόνησης του σώματος από τη ζέστη. Όταν με την εφίδρωση που κινητοποιείται έντονα κατά την περίοδο του καύσωνα, ο άνθρωπος χάσει νερό και ηλεκτρολύτες, κυρίως μάλιστα νάτριο, το οποίο αφθονεί στον ιδρώτα, οι σημαντικές διαταραχές συνείδησης και συμπεριφοράς είναι συχνές: H κατάσταση μπορεί να επιφέρει ακόμη και σπασμούς ή κώμα όταν η απώλεια ύδατος και ηλεκτρολυτών είναι σοβαρή.
• Οι κράμπες
Κατά την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών μέσω του ιδρώτα μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες μυϊκές συσπάσεις ή κράμπες ή σπασμούς μυών που διαρκούν δευτερόλεπτα ή λεπτά.
- Η υπόταση
Στην υπόταση λόγω καύσωνα, η συστολική αρτηριακή πίεση, η οποία ευρέως είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση είναι κάτω από 105mmHg.
Κοινή αιτία υπότασης κατά τις ημέρες καύσωνα είναι η αφυδάτωση. Στην αφυδάτωση, οι απώλειες ύδατος υπερβαίνουν την ποσότητα που απαιτείται για την ομαλή αναπλήρωση. Ακόμη και η ήπια αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, ζάλη υπόταση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, προκαλείται υπο ογκαιμικό shock, κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο μέσα σε λεπτά ή ώρες.
- Η ταχυκαρδία
Κατά την διάρκεια ημερών καύσωνα, ο οργανισμός χάνει υγρά με την αυξημένη εφίδρωση. Στην προσπάθειά της η καρδιακή αντλία να διατηρήσει την παροχή αίματος στους αρδευόμενους ιστούς αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς. Η κατάσταση ενδέχεται να συνοδεύεται από διαταραχή της παραγόμενης ποσότητας ούρων και ολιγουρία.
- Τα δέκατα ή ο πυρετός
Η παθολογική αδυναμία του σώματος να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα κατά την διάρκεια υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών, λόγω ανεπάρκειας των ομοιοστατικού μηχανισμού του οργανισμού, οδηγεί σε αυξημένη θερμοκρασία σώματος. Στην περίπτωση μάλιστα σημαντικής διατάραξης εμφανίζεται θερμοπληξία με πυρετό άνω του 39 C. Η κατάσταση μπορεί να αποβεί μοιραία για τον πάσχοντα, χωρίς νοσοκομειακή νοσηλεία λόγω εμφάνισης βλαβών στην λειτουργία καρδιάς, πνευμόνων, εγκεφάλου, ήπατος, νεφρών.
ΜΕΤΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ
· Βοηθήστε τον πάσχοντα να μετακινηθεί σε σκιερό μέρος και να αφαιρέσει τα ρούχα του.
· Τοποθετήστε υγρές πετσέτες στο κεφάλι του, το λαιμό, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα.
· Να ρίξετε δροσερό νερό στο πρόσωπο του πάσχοντα.
· Να στρέψετε ανεμιστήρα προς το μέρος του θέτοντάς τον σε λειτουργία.
- Διαλύετε ένα κουταλάκι γλυκού αλάτι σε ένα κιλό νερό και δίνετε στο θύμα να πίνει αργά-αργά. Μην δίδετε υγρά εάν ο ασθενής κάνει εμετό, έχει ναυτία, υπνηλία ή μειωμένη εγρήγορση.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
