Η θερμοπληξία, οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές, η υπόταση, τα ηλιακά εγκαύματα είναι συνήθη προβλήματα που εμφανίζονται κατά την διάρκεια του καύσωνα. Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι τα μωρά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες, οι αθλητές, οι πάσχοντες από γενικευμένες δερματικές νόσους, οι νεφροπαθείς, οι καρδιοπαθείς, οι πάσχοντες από ελάττωση της αιματικής ροής του σώματος, τα άτομα που κάνουν κακή διατροφή, οι πάσχοντες από υπόταση, οι πάσχοντες από νοσήματα που διαταράσσουν τους μηχανισμούς της δίψας και τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του σώματος, οι λήπτες ορισμένων φαρμάκων όπως αντιχολινεργικών, οι εκδρομείς.
- ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ
Το φάσμα των κλινικών εκδηλώσεων από την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες είναι ευρύ και περιλαμβάνει:
1. Τις κράμπες
Κατά την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών μέσω του ιδρώτα μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες μυϊκές συσπάσεις ή κράμπες ή σπασμούς μυών που διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά.
2. τη συγκοπή
Η αιφνίδια απώλεια συνείδησης προκαλείται κυρίως από αγγειοδιαστολή σε συνδυασμό με απώλεια υγρών λόγω του ιδρώτα με αποτέλεσμα τη μείωση της συστολικής πίεσης και την ελάττωση της εγκεφαλικής άρδευσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις προηγείται έντονη σωματική δραστηριότητα. Η συστολική πίεση συνήθως είναι μικρότερη του 100mmHG ενώ το δέρμα είναι υγρό και ο σφυγμός αδύναμος.
3. την εξάντληση από θερμότητα
Η εξάντληση από θερμότητα είναι παθολογικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (θερμοκρασία ορθού άνω του 37,8 βαθμών Κελσίου), αύξηση καρδιακής συχνότητας και υγρό δέρμα. Μπορεί να συνυπάρχει συγκοπή ή κράμπες, κεφαλαλγία, αδυναμία, επηρεασμένη συνείδηση, διαστροφή συμπεριφοράς, υπεραερισμός.
4. την θερμοπληξία
Όταν οι θερμορυθμιστικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου σώματος εξαντληθούν, υψηλός πυρετός εμφανίζεται (η θερμοκρασία ορθού υπερβαίνει τους 40 βαθμούς), ο ιδρώτας εξαφανίζεται, το επίπεδο συνείδησης διαταράσσεται. Η παθολογική κατάσταση που προκύπτει ονομάζεται θερμοπληξία και είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρή νοσηρότητα ή θάνατο από εγκεφαλική, καρδιαγγειακή, ηπατική ή νεφρική βλάβη. Στην τυπική της εξέλιξη στην θερμοπληξία εμφανίζεται, εκτός από πυρετό ευρεία ποικιλία συμπτωμάτων:
* Ζάλη
* Θολή όραση
* Διαταραχές συμπεριφοράς
* Ναυτία
* Εμετός
* Διάρροια
* Ανιδρωσία ή εφίδρωση
* Σπασμοί
* Καταπληξία
* Απώλεια συνείδησης
* Ηπατική νεφρική καρδιακή βλάβη
- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Το νάτριο και το κάλιο είναι οι πιο βασικοί ηλεκτρολύτες του οργανισμού που λαμβάνουμε με τα τρόφιμα. Η διατήρηση της φυσιολογικής συγκέντρωσης των ηλεκτρολυτών είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία των κυττάρων του σώματός μας, άρα κατ’ επέκταση και των οργάνων μας. Με την εφίδρωση που κινητοποιείται έντονα κατά την περίοδο του καύσωνα, ο άνθρωπος χάνει νερό και ηλεκτρολύτες, κυρίως μάλιστα νάτριο, το οποίο αφθονεί στον ιδρώτα.
Οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις νατρίου είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση βασικών λειτουργιών του σώματος, όπως η εκτέλεση ποικίλων διεργασιών στον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και τους μυς, την ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας του οργανισμού, την προστασία από την αφυδάτωση, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η διαταραχή του νατρίου στο αίμα μπορεί να επιφέρει διαταραχές πίεσης, κράμπες, μυϊκή αδυναμία, ζάλη, λήθαργο, σπασμούς, κώμα.
- YΠΟΤΑΣΗ
Στην υπόταση, η συστολική αρτηριακή πίεση, η οποία ευρέως είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση είναι κάτω από 100mmHg. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις μεμονωμένης διαστολικής υπότασης, στις οποίες η διαστολική πίεση (είναι ευρέως γνωστή ως «μικρή» πίεση), ευρίσκεται σε επίπεδα κάτω από 70 mmHg. Η χαμηλή αρτηριακή πίεση δεν προκαλεί συμπτώματα σε αρκετά άτομα. Τα συμπτώματα, όταν υπάρχουν, περιλαμβάνουν, ζάλη, αδιαθεσία, λιποθυμία, έλλειψη συγκέντρωσης, σύνδρομο κόπωσης, θολή όραση, ναυτία, ωχρότητα, ταχεία αναπνοή, ατονία, κατάθλιψη, δύσπνοια, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδίες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.
Κοινή αιτία υπότασης κατά τις ημέρες καύσωνα είναι η αφυδάτωση. Στην αφυδάτωση, οι απώλειες ύδατος υπερβαίνουν την ποσότητα που απαιτείται για την ομαλή αναπλήρωση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, προκαλείται υπο ογκαιμικό shock, κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες. Σημαντικά για την αποφυγή της υπότασης είναι η σωστή λειτουργία του μηχανισμού της δίψας, της ούρησης, των νευροφυτικών αντανακλαστικών και της αφόδευσης που δεν λειτουργούν σωστά σε πολλά άτομα.
- ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ
Πρόκειται για βλάβες από απευθείας οξεία έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η βλάβη του δέρματος από τον ήλιο προσβάλλει αρχικώς επιφανειακά στρώματα του δέρματος, με αποτέλεσμα την εμφάνιση επιφανειακού ερεθισμού με μικρή ερυθρότητα και πόνο. Καθώς η βλάβη προχωράει βαθύτερα, τα συμπτώματα επιδεινώνονται, η ερυθρότητα γίνεται πιο έντονη, ο πόνος αυξάνεται εμφανίζονται φουσκάλες ή πρήξιμο.
Η σοβαρότητα του εγκαύματος εξαρτάται από την έκταση του δέρματος που προσβλήθηκε και το βάθος του εγκαύματος. Τα εγκαύματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές και να απαιτηθεί νοσηλεία.
Εκτός από τις βλάβες του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προσβληθεί και ο οφθαλμός με ηλιακό έγκαυμα και θάμβος οράσεως.
Κατά την διάρκεια των ζεστών ημερών, αναγκαίο είναι να αποφεύγονται η έκθεση στον ήλιο, οι μετακινήσεις, η επίπονη άσκηση, το αλκοόλ, τα βαριά γεύματα, η χειρωνακτική εργασία. Συνιστώνται:
· Επαρκής λήψη νερού
· Δροσερά μπάνια κατά την διάρκεια της ημέρας
· Ανοιχτόχρωμα ρούχα
Οι χρονίως πάσχοντες ενδέχεται να χρειάζονται τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής. Οι ομάδες υψηλού κινδύνου καλό είναι να παραμένουν μόνιμα σε καλά κλιματιζόμενα δωμάτια.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
