Ως δημοσιογράφος του euronews βρέθηκα για τρίτη φορά στον Έβρο, με το κανάλι μας να έχει πραγματοποιήσει πάνω από δέκα αποστολές στην ακριτική περιοχή. Από τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στα σύνορα και τα επεισόδια στις Καστανιές και τον ποταμό Έβρο με τους χιλιάδες μετανάστες, φτάσαμε στο σήμερα και την ανεπανάληπτη καταστροφή με την πυρκαγιά που έκαιγε επί 16 ημέρες.
Σε αυτό το τριήμερο οδοιπορικό που πραγματοποιήσαμε με τον Κώστα Κατραντζή στην κάμερα, είδαμε αυτό που απευχόμασταν: καμμένα δάση, καμμένες καλλιέργειες, κατεστραμμένους ελαιώνες και κυρίως, το συναίσθημα του σοκ, υπό την επήρρεια του οποίου βρίσκονται οι κάτοικοι του Έβρου, από την Αλεξανδρούπολη μέχρι το Σουφλί και την Ορεστιάδα.
Μιλήσαμε με τους ανθρώπους που διαχειρίστηκαν τις εκκενώσεις εκείνες τις δραματικές ημέρες, με τους ξενοδόχους που είδαν μία «βροχή» ακυρώσεων από τουρίστες αλλά και που προσέφεραν κλίνες και φιλοξενία σε πυροσβέστες και στελέχη πολιτικής προστασίας από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αλλά κυρίως, μιλήσαμε με τους κατοίκους.
Ξενοδοχείο στην Αλεξανδρούπολη@euronews
Οι Αλεξανδρουπολίτες είδαν την πυρκαγιά να φτάνει στον αστικό ιστό και να απειλεί το Πανεπιστήμιο και το Νοσοκομείο (απέχουν μόλις 20 μέτρα το ένα από το άλλο). Ο Παύλος Παυλίδης, Ιατροδικαστής και διευθυντής της αντίστοιχης κλινικής, βρισκόταν στην εκκένωση και αυτά που μας περιέγραψε ήταν σαν από ταινία του Χόλιγουντ: Φλόγες και καπνοί να πλησιάζουν απειλητικά μέσα στη νύχτα, ασθενοφόρα να γεμίζουν ασθενείς και να φεύγουν με ταχύτητα για άλλα νοσοκομεία και για το πρόχειρο πλωτό νοσοκομείο στο λιμάνι, περιπολικά με σειρήνες, ελικόπτερα και μέσα στο νοσοκομείο να τρέχουν όλοι για να μην μείνει κανείς πίσω. Όλα πήγαν καλά και η εκκένωση τόσο στο νοσοκομείο όσο και στα χωριά είχαν επιτυχία.
Μιλήσαμε και με τους ανθρώπους που μέσα σε λίγες ώρες έχασαν τα πάντα, κτήματα με ελαιώνες που τα είχαν γενιές και γενιές, όπως τα αδέρφια Αδαμίδη της επιχείρησης Κώνος. Δύο νέα παιδιά (28 και 31 αντίστοιχα ο Βασίλης και ο Δημήτρης) που τα τελευταία 7 χρόνια είχαν αναλάβει την επιχείρηση από τις ελιές μέχρι την τυποποίηση και είχαν αποσπάσει βραβεία για την ποιότητα του ελαιόλαδου που έβγαζαν. Τα κτήματα αυτά τα είχε ξεκινήσει το 1935 (88 χρόνια πριν) ο παππούς τους και οι ίδιοι απογείωσαν την επιχείρηση με θέληση, φρέσκες ιδέες και με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Πλέον τα έχασαν όλα, εκτός από τα μηχανήματα του ελαιοτριβείου, και όπως μας είπε ο Βασίλης «όλα πλέον είναι στο χέρι των ελαιόδεντρων. Αν μπορέσουν να ζωντανέψουν και να καρποφορήσουν μετά από 5-7 χρόνια, εμείς θα είμαστε εδώ και θα το παλέψουμε με ψηλά το κεφάλι».
Καμμένος ελαιώνας στη Μάκρη της Αλεξανδρούπολης@euronews
Η κτηνοτροφία του Έβρου δέχτηκε ισχυρότατο πλήγμα (καταστράφηκαν 3 από τις 4 μονάδες που είχαν έδρα στις καμμένες περιοχές, όπως μας είπε ο Γιώργος Χατζηγεωργίου, πρόεδρος της κοινότητας του Άβαντα) ενώ κανείς δεν γνωρίζει τι θα κάνουν οι υλοτόμοι της περιοχής από εδώ και πέρα και για πολλά χρόνια.
Όσο για τη φύση; «Όσο μας δίνει η φύση και όταν μας δώσει το σύνθημα εμείς θα παλέψουμε και θα ακολουθήσουμε» μας είπε ο δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης, Ιωάννης Ζαμπούκης. Οι επιχειρηματίες του τουρισμού που υπέστησαν τεράστια ζημιά καθώς η φωτιά χτύπησε κατακαλόκαιρο, είναι και αυτοί αισιόδοξοι πως η Αλεξανδρούπολη και ο Έβρος θα ορθοποδήσουν. Ο Απόστολος Παλακίδας, ιδιοκτήτης ξενοδοχείου και πρόεδρος των ξενοδόχων Θράκης, λέει ότι «η Αλεξανδρούπολη που είναι στο κέντρο μιας τεράστιας αγοράς 50 εκατομμυρίων ανθρώπων θα επιστρέψει με την προσπάθεια των ανθρώπων αλλά και την αρωγή του κράτους».
Όμως για να γίνει αυτό είναι απαραίτητη η κρατική βοήθεια και ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός τόσο για την επιστροφή της πρωτογενούς παραγωγής όσο και για την ανάπλαση των δασών με κανόνες που θα θωρακίζουν δάση και οικισμούς.
Άβαντας – Καμμένο σπίτι@euronews
Τα δάση καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό. Το πανέμορφο δάσος της Δαδιάς δεν υπάρχει πια, τουλάχιστον όπως το ήξεραν και το αγαπούσαν οι Εβρίτες αλλά και όσοι το είχαν επισκεφτεί. «Το δάσος θα αναγεννηθεί» μας είπε η δασολόγος Δώρα Σκαρτσή αλλά «αν δεν πέσουν χρήματα στις δασικές υπηρεσίες, που δεν έχουν πάρει ευρώ εδώ και 20 χρόνια, τότε το δάσος θα ξανακαεί με την ίδια ευκολία». Γιατί; Γιατί όσο μεγαλώνουν τα πεύκα απαιτείται να γίνεται αραίωση και καθαρισμός της χαμηλής βλάστησης, που μέχρι πρότινος γινόταν από τα κοπάδια αιγοπροβάτων που πλέουν έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.
Χρειάζεται να είναι εγκαίρως έτοιμα τα έργα πρόληψης, «από τον Απρίλιο και τον Μάρτιο», όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της κοινότητας της Δαδιάς, Ηλίας Βίντσης, που αποκάλυψε πως «οι αντιπυρικές άρχισαν να καθαρίζονται στα τέλη Ιουλίου (!) φέτος». Το κράτος πρέπει να λειτουργεί σε συνεργασία με τους ντόπιους που ξέρουν τα μονοπάτια, τα δάση τους και πού χρειάζεται να θωρακιστεί κάθε οικισμός. Και όλοι λένε κάτι απλό: Απαιτείται η πρόσληψη δασοπυροσβεστών και μάλιστα ντόπιων που θα μπορούν να προλάβουν όποια φωτιά εκδηλωθεί στο χώρο ευθύνης τους.
Δάσος Δαδιάς@euronews
Την ίδια στιγμή, οι παλιοί Εβρίτες, οι άνθρωποι που έχουν ζήσει τα χωριά του Έβρου, τα παραποτάμια, γεμάτα κόσμο, είναι απαισιόδοξοι: «Ο Έβρος έπεσε και δεν έπεσε τώρα. Απλά τώρα αυτή είναι η χαριστική βολή» μας είπε ένας ιδιοκτήτης καταστήματος στην Αλεξανδρούπολη που έχει μεγαλώσει και ζήσει σε χωριό του Έβρου. «Όσοι δεν ζουν στον Έβρο, αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις, δεν καταλαβαίνουν πόσο κρίσιμη και τραγική είναι η κατάσταση. Ας έρθουν να ζήσουν εδώ ένα διάστημα και τότε θα καταλάβουν τι πρέπει να γίνει για να αναστηθεί ο Έβρος» συμπλήρωσε ο πολύπειρος Εβρίτης που δεν θέλησε να μιλήσει στην κάμερά μας.
Παρόλα αυτά, οι Αλεξανδρουπολίτες και οι Εβρίτες είναι… σκληρά καρύδια. Έχουν μάθει στα δύσκολα και γι αυτούς δεν είναι κάτι νέο το να πρέπει να παλέψουν και να μοχθήσουν για να τα καταφέρουν, διατηρώντας παράλληλα την ανθρωπιά τους και την αγάπη για τον συνάνθρωπο. Μετά από αυτή την καταστροφή ζητούν ένα πράγμα: Να ενδιαφερθεί η υπόλοιπη Ελλάδα για τον Έβρο, να τον επισκεφτεί και κυρίως να αντιληφθεί πόσο σημαντική είναι η περιοχή για τη χώρα. Και οι ίδιοι θα είναι εκεί για να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: Να δίνουν ζωή στον ακριτικό Έβρο και πλούσια παραγωγή αγαθών για όλη την Ελλάδα.
Αποστολή στον Έβρο: Γιάννης Καράγιωργας
Κάμερα: Κώστας Κατραντζής
