Η σαλμονέλα παρουσιάζει έξαρση στην Ευρώπη καθώς 11 χώρες έχουν αυξημένα κρούσματα που συνδέονται με την κατανάλωση κοτόπουλου.
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) έως τις 25 Αυγούστου 2023, 97 περιπτώσεις που συνδέονταν, αναφέρθηκαν στην Αυστρία (6), το Βέλγιο (6), τη Δανία (22), τη Φινλανδία (5), τη Γαλλία (19), Γερμανία (1), Ιρλανδία (12), Ολλανδία (12), Νορβηγία (9), Σλοβενία (3) και Σουηδία (2).
Όπως εξηγούν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ, η σαλμονέλλωση είναι η λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο σαλμονέλα. Οι πάσχοντες παρουσιάζουν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας (διάρροια, κοιλιακό πόνο, εμετούς, πυρετό). Πρόκειται για συχνό νόσημα που μεταδίδεται συνήθως με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων.
Στη χώρα μας, περισσότεροι από 480 άνθρωποι έπαθαν από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2023 τροφική δηλητηρίαση από σαλμονέλα. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, έξι στους δέκα ασθενείς στην Ελλάδα είχαν μολυνθεί από τον τύπο s. enteritidis του βακτηρίου. Ένας συγκεκριμένος ορότυπος του s. enteritidis προκάλεσε εφέτος δύο συρροές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από κατανάλωση κοτόπουλου σε 11 χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Όπως εξηγεί ο ΕΟΔΥ σε ανακοίνωσή του, την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 2023 καταγράφηκαν 488 κρούσματα μη τυφυο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης. Από τα κρούσματα αυτά, το 66% οφείλονταν στον ορότυπο s. enteritidis, που είναι ο συχνότερα εμφανιζόμενος.
Το ποσοστό απομόνωσης του συγκεκριμένου ορότυπου παρουσίασε αύξηση κατά 43% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2015-2019 (εξαιρείται η περίοδος της πανδημίας ως μη τυπική όσον αφορά την καταγραφή της συχνότητας της σαλμονέλλωσης).
Τα κρούσματα στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, στις 30 Αυγούστου 2023, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) ανακοίνωσε δύο συρροές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από Salmonella Enteritidis Sequence Type ST11, σχετιζόμενες με κατανάλωση κοτόπουλου σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου..
Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο 2023, η Δανία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από Salmonella Enteritidis ST11. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 97 κρούσματα σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ). Η πλειονότητα των 19 κρουσμάτων με τα οποία πραγματοποιήθηκε συνέντευξη, ανέφερε κατανάλωση κεμπάπ ή πίτσα που πιθανόν περιείχε κοτόπουλο ή άλλων προϊόντων κοτόπουλου, πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων.
Επιπρόσθετα, στις αρχές Αυγούστου 2023 η Αυστρία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11, ένα εκ των κρουσμάτων της οποίας απεβίωσε. Οι ημερομηνίες έναρξης συμπτωμάτων των κρουσμάτων κυμαίνονται στην περίοδο μέσα Μαρτίου 2023-μέσα Ιουλίου 2023. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 37 κρούσματα από 6 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Κατά τις συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν με τα 8 δηλωθέντα κρούσματα στην Αυστρία διαπιστώθηκε ότι 5 εξ’ αυτών είχαν καταναλώσει κεμπάπ κοτόπουλο κατά την περίοδο επώασης της νόσου.
Προϊόντα πουλερικών και αυγών έχουν αναγνωριστεί ως πηγές διακρατικών τροφιμογενών επιδημιών σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11. Σχετικές εκθέσεις έχουν δημοσιευτεί την περίοδο 2020-2022, αναφορικά με επιδημίες συνδεόμενες με την κατανάλωση προϊόντων πουλερικών (2021), αυγών (2020) και προϊόντων αυγών (2022). Οι δύο τελευταίες υποδεικνύουν την παρατεταμένη κυκλοφορία του εν λόγω κλώνου στην Ευρώπη από το 2013.
“Ο κίνδυνος εμφάνισης νέων λοιμώξεων οφειλόμενων στη S.Enteritidis ST11 παραμένει υψηλός στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση της συνεργασίας των αρμόδιων εμπλεκόμενων φορέων, υπό το πρίσμα της Ενιαίας Υγείας, στα πεδία της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των τροφίμων και της υγείας των ζώων, με στόχο την ενδελεχή διερεύνηση και τη λήψη μέτρων ελέγχου για τον περιορισμό του φαινομένου”, αναφέρει ο ΕΟΔΥ.
Σαλμονέλα – Πώς μεταδίδεται
Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης της σαλμονέλας είναι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων, ζωικής κυρίως προέλευσης (π.χ. κρέας, αυγά, πουλερικά). Άλλα τρόφιμα (π.χ. λαχανικά, φρούτα, οστρακοειδή) μπορεί να μολυνθούν από την επαφή τους με κοπριά ή μέσω αποβλήτων στο νερό.
Οι ειδικοί του ΕΟΔΥ αναφέρουν, ότι ο καθένας μπορεί να νοσήσει με σαλμονέλα, αλλά τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα είναι πιθανότερο να εμφανίσουν νόσημα με σοβαρότερα συμπτώματα.
Σαλμονέλα – Συμπτώματα
H σαλμονέλα εκδηλώνεται ως οξεία γαστρεντερίτιδα με μη αιματηρή διάρροια (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) που συνοδεύεται από πυρετό (σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων), κοιλιακό πόνο, πόνο στους μύες, πονοκέφαλο, ναυτία (που μπορεί να προηγείται της διάρροιας) και εμετούς.
Τα συμπτώματα έχουν συνήθως ξαφνική έναρξη. Η αφυδάτωση αποτελεί επιπλοκή της νόσου, κυρίως στα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους.
Τρόποι προστασίας
Η τήρηση των βασικών κανόνων ατομικής υγιεινής και ο σωστός χειρισμός των τροφίμων είναι ιδιαίτερης σημασίας για την προστασία από τη νόσο. Συγκεκριμένα μέτρα που μπορεί να λάβει κανείς είναι:
Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ζεστό νερό
- μετά τη χρήση της τουαλέτας ή την αλλαγή πάνας μωρού
- πριν την προετοιμασία και την κατανάλωση φαγητού
- μετά το χειρισμό ωμών πουλερικών ή κρέατος
- μετά την επαφή με κατοικίδια ζώα και πτηνά
- μετά το χειρισμό κοπράνων ζώων και την επίσκεψη σε ζωολογικούς κήπους / καταστήματα πώλησης ζώων
- μετά την εργασία σε κήπο
