Σήμερα Κυριακή, 21 Δεκεμβρίου λαμβάνει χώρα το χειμερινό ηλιοστάσιο, ένα αστρονομικό φαινόμενο που σηματοδοτεί, για το βόρειο ημισφαίριο, την ημέρα με τη μικρότερη διάρκεια φωτός και το περισσότερο σκοτάδι του χρόνου. Είναι η στιγμή κατά την οποία ο ήλιος βρίσκεται πιο χαμηλά στον ουρανό σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ημέρα του χρόνου, επηρεάζοντας έμμεσα τόσο τη σωματική μας ευεξία, όσο και τη διάθεσή μας.
Λιγότερο φως, διαφορετικός βιολογικός ρυθμός
Η μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας επηρεάζει άμεσα τον κιρκάδιο ρυθμό, το εσωτερικό «ρολόι» που ρυθμίζει τον ύπνο, την εγρήγορση και τις ορμόνες. Τις ημέρες πριν και μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, πολλοί άνθρωποι βιώνουν αυξημένη υπνηλία, μειωμένη ενέργεια και δυσκολία συγκέντρωσης. Η αυξημένη παραγωγή μελατονίνης, λόγω των πολλών ωρών σκότους, κάνουν το σώμα να «ζητά» περισσότερο ύπνο, χωρίς ωστόσο αυτό να συνοδεύεται πάντα από πραγματική ξεκούραση.
«Σκοτεινή» διάθεση
Σε πολλές περιπτώσεις, η έλλειψη φωτός δεν επηρεάζει μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχική υγεία. Η εποχική συναισθηματική διαταραχή (SAD) παρατηρείται συχνά κατά τους χειμερινούς μήνες, όπου η έκθεση στον ήλιο είναι περιορισμένη. Αίσθημα μελαγχολίας, κοινωνική απομόνωση και μειωμένο ενδιαφέρον για καθημερινές δραστηριότητες εμφανίζονται συχνότερα αυτή την περίοδο.
Η βιταμίνη D και το ανοσοποιητικό στο επίκεντρο
Η περιορισμένη ηλιοφάνεια γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο σημαίνει και χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D, μιας ουσίας καθοριστικής για την υγεία των οστών, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, αλλά και τη ρύθμιση της διάθεσης. Δεν είναι τυχαίο ότι οι χειμερινοί μήνες συνοδεύονται συχνά από αυξημένα κρυολογήματα και λοιμώξεις, καθώς και από γενικευμένη κόπωση.
Το φως που επιστρέφει: Μια συμβολική υπενθύμιση
Η ενίσχυση της έκθεσης στο φυσικό φως, ακόμη και για σύντομο χρονικό διάστημα, η διατήρηση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου, η ήπια άσκηση και η προσοχή στη διατροφή μπορούν να κάνουν αισθητή διαφορά. Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζεται ως μια δύσκολη ημέρα, αλλά ως μια ευκαιρία επανασύνδεσης με τις βασικές ανάγκες του οργανισμού.
Άλλωστε, από την επόμενη κιόλας ημέρα, το φως αρχίζει αργά, αλλά σταθερά να αυξάνεται, μια αλλαγή ανεπαίσθητη, αλλά ουσιαστική, τόσο σε φυσικό, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Για το λόγο αυτό, το χειμερινό ηλιοστάσιο αποκτά και μια συμβολική διάσταση. Από την αρχαιότητα έως σήμερα, πολλοί πολιτισμοί το αντιμετωπίζουν ως έναν συμβολισμό, το τέλος ενός κύκλου και την αρχή ενός νέου, που έρχεται με μια σημαντική υπενθύμιση: Οι πιο φωτεινές ημέρες είναι μπροστά.
