Όλοι ανησυχούμε για τη δική μας ασφάλεια αλλά και των αγαπημένων μας. Αποτελεί σημαντικό εξελικτικό εργαλείο για να διασφαλίσουμε την επιβίωσή μας. Αλλά σε μια εποχή συνεχών αλλαγών και εναλλασσόμενων ειδήσεων για εν δυνάμει απειλές στην ασφάλειά μας, μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να προσδιορίσουμε τι είναι λογικό να μας προκαλεί ανησυχία – και πότε τα επίπεδα του άγχους σημάνουν πρόβλημα.
Συνήθως η ανησυχία είναι αρκετά χρήσιμη. Όταν φερριπήν ανησυχούμε και έτσι καταφέρνουμε να πληρώσουμε εμπρόθεσμα τους λογαριασμούς μας, να θυμηθούμε τα ραντεβού μας ή να εργαστούμε προς την επίτευξη στόχων μας, τότε επιβραβευόμαστε με ανησυχία. Κάνει νόημα να ανησυχείς όταν μπορείς να αλλάξεις ένα πιθανό αρνητικό αποτέλεσμα σε θετικό.
Αλλά το άγχος μπορεί να γίνει πρόβλημα. Πολλοί ανησυχούμε για το μέλλον μέσω της καταστροφολογίας ή υποθέτοντας το χειρότερο πιθανό συμβάν. Νομίζουμε ότι αν υποθέσουμε το χειρότερο, θα είμαστε προετοιμασμένοι για οτιδήποτε συμβεί. Επίσης προβλέπουμε ότι θα ανακουφιστούμε αν αυτό που συμβεί δεν είναι το χειρότερο σενάριο της φαντασίας μας.
Δυστυχώς, υπάρχουν ουσιώδη κενά σε αυτή τη λογική. Το άγχος δεν λειτουργεί σαν μέτρο πρόληψης, όπως το εμβόλιο γρίπης ας πούμε. Αντίθετα με την μελέτη για τις εξετάσεις, υπάρχουν πολλές φορές που η ανησυχία δεν μπορεί να αποτρέψει ένα άσχημο αποτέλεσμα ή να διασφαλίσει ένα καλό. Και ακόμα και σε καταστάσεις που θα μπορούσε να μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε, το άγχος είναι βοηθητικό μόνο μέχρι κάποιο σημείο. Από εκεί και πέρα, μπορεί να έχει αρνητικές παρενέργειες.
Η αίσθηση του άγχους συχνά συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, γρήγορες και κοφτές αναπνοές, σφιγμένους μύες, διαταραγμένο ύπνο, και γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Όταν αισθανόμαστε ότι είμαστε μονίμως στα άκρα, καταλήγουμε να ανησυχούμε περισσότερο. Και όταν ανησυχούμε υπερβολικά και σωματικά δεν νοιώθουμε καλά, είναι λιγότερο πιθανό να μπορέσουμε διαχειριστούμε το στρες αποτελεσματικά. Το χρόνιο στρες μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο κατά τον οποίο είμαστε συνεχώς σε ταραχή και στα άκρα, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Είναι άκρως απαραίτητο να μπορούμε να αναγνωρίσουμε πότε το άγχος πια αποτελεί πρόβλημα για την καθημερινότητά μας διότι είναι μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται. Αν το άγχος σου αρχίζει να επηρεάζει σημαντικούς τομείς της ζωής σου ή αν δεν μειώνεται με τον καιρό, είναι ώρα να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια. Ο ειδικός μπορεί να σε βοηθήσει να ξεδιαλύνεις τι περνάς και να μπορέσεις να ανακουφιστείς.
Πότε να απευθυνθείς σε ειδικό :
Όταν το άγχος σου…
Προκαλεί αλλαγές στον ύπνο ή στην όρεξή σου για φαγητό.
Προκαλεί δυσκολία στην συγκέντρωσή σου
Σε οδηγεί σε κατανάλωση αλκοόλ ή χρήση ουσιών για να το διαχειριστείς
Σε ωθεί να αναπτύξεις ρουτίνες ή καταναγκασμούς για να το διαχειριστείς
Παρεμβαίνει στις σχέσεις σου
Προκαλεί κρίσεις πανικού ή αναμνήσεις από τραύματα του παρελθόντος
Σε κάνει να αποφεύγεις τις κοινωνικές καταστάσεις
Σου προκαλεί υπερένταση, κόπωση, ευερεθιστότητα ή σφιγμένους μύες σε τακτική βάση
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά το άγχος σου. Κάποιοι εξ’ αυτών είναι η σωματική άσκηση, ο σωστός τρόπος αναπνοής, ο διαλογισμός. Είναι δωρεάν και προϋποθέτουν καθημερινή επανάληψη. Σε πιο προχωρημένα επίπεδα θα σε ωφελήσει η ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή ή και ο συνδυασμός αυτών των δύο.
Πάντα μπορείς να συμβουλευτείς έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για περαιτέρω στήριξη ανεξάρτητα με το αν έχεις φθάσει σε προβληματικά επίπεδα άγχους. Το άγχος είναι πολύ σύνηθες, συζητιέται συχνά σε κοινωνικές συναντήσεις και κατανοείται από το ευρύ κοινό όλο και καλύτερα. Με την κατάλληλη υποστήριξη, μπορείς να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί τη δεδομένη στιγμή (ή για αρκετό καιρό) στη ζωή σου ώστε να σε ωφελεί και να σε κάνει να αισθάνεσαι καλύτερα.
Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
