fbpx
10.9 C
Alexandroupoli
Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Το… μισό του ουρανού περιμένει ακόμη την ισότητα

- Χορηγούμενη-

«Ας περιμένουν οι γυναίκες», είναι ο τίτλος της επιτυχημένης ταινίας του Σταύρου Τσιώλη. Αλλά πόσο να περιμένουν; Πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ υπολόγισε πως, με τους σημερινούς ρυθμούς κάλυψης της ανισότητας ανδρών – γυναικών, θα χρειαστούν ακόμα… 108 χρόνια, σε διεθνές επίπεδο. Κι αυτό βέβαια χωρίς πισωγυρίσματα, όπως στην Ελλάδα την προηγούμενη δεκαετία. Ανήμερα 8 Μαρτίου, Ημέρα της Γυναίκας, το… μισό του ουρανού χρειάζεται κάτι περισσότερο από ευχές.

Η σκληρή δεκαετία της οικονομικής κρίσης και καχεξίας στην Ελλάδα προκάλεσε άνοιγμα της ψαλίδας στους δείκτες της ανισότητας των φύλων. «Ενώ μέχρι το 2010 το ποσοστό των γυναικών που έμπαιναν στην αγορά εργασίας αυξανόταν και πλησίαζε αυτό των ανδρών, το αποτέλεσμα της προηγούμενης δεκαετίας ήταν η ανακοπή αυτής της πορείας», λέει στην «Κ» η κ. Αλίκη Μουρίκη, κοινωνιολόγος και ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Σήμερα εργάζεται το 43,9% των γυναικών, έναντι του 60% των ανδρών, ενώ και η ανεργία είναι γένους θηλυκού καθώς οι άνεργες γυναίκες είναι το 23,7% όσων αναζητούν εργασία, έναντι 14,7% στους άνδρες.

Οι τάσεις αυτές δεν ήταν ευθύγραμμες. «Τα πρώτα χρόνια της κρίσης επλήγησαν πιο έντονα η οικοδομή και η μεταποίηση, που απασχολούν κυρίως άνδρες, με αποτέλεσμα το ποσοστό απασχόλησης των δύο φύλων να πλησιάζει, αλλά σε μια πτωτική πορεία. Στη συνέχεια το κύμα των απολύσεων έπληξε και τα δύο φύλα». Ανάλογη σύγκλιση προς τα κάτω παρουσίασαν και οι αμοιβές, σε μια εξίσωση της φτώχειας.

«Μια άλλη αλλαγή που εμφανίστηκε εκείνη την περίοδο ήταν πως σε πολλά νοικοκυριά η γυναίκα έγινε ο κύριος “κουβαλητής” στο σπίτι, ανατρέποντας τα στερεότυπα χρόνων. Οικογένειες που είχαν δύο εργαζομένους έμειναν σε μερικές περιπτώσεις με μόνο τη γυναίκα», συμπληρώνει η κ. Μουρίκη. «Βασικό ρόλο όμως τελικά έπαιξε η οικονομική στενότητα, η οποία αφαιρούσε από τις οικογένειες τη δυνατότητα εξόδων για τη φροντίδα ηλικιωμένων ή παιδιών, με αποτέλεσμα τελικά η γυναίκα να μένει πίσω για να καλύψει αυτές τις ανάγκες», τονίζει η ερευνήτρια του ΕΚΚΕ. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: σε ποσοστό 85% οι γυναίκες στην Ελλάδα ασχολούνται καθημερινά με τη φροντίδα του σπιτιού και το μαγείρεμα, έναντι 16% των ανδρών. Ενώ όσο αφορά την υποστήριξη και την εκπαίδευση των παιδιών, το 95% των γυναικών ασχολείται καθημερινά, έναντι 53% των ανδρών.

Στοιχείο της ίδιας περιόδου είναι και η έκρηξη της μερικής ή ελαστικής εργασίας, που αφορά τις γυναίκες σε διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τους άνδρες (13,7% έναντι 6,9%). Πρόκειται για διαχρονικό πρόβλημα, που οξύνθηκε αυτή την περίοδο. Στην Ελλάδα οι γυναίκες είχαν πάντα τις πιο κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας.

Οι δομές υποστήριξης

Προσεγγίζοντας τις αιτίες που διατηρούν τις ανισότητες εις βάρος της γυναίκας, οι ερευνητές υπογραμμίζουν το έλλειμμα αλλά και την υποχώρηση τα τελευταία χρόνια των υποστηρικτικών δημόσιων δομών, που πλέον είναι πλήρως αναντίστοιχες με τις σύγχρονες ανάγκες. Για παράδειγμα, οι οικογένειες που έχουν παιδιά μέχρι τεσσάρων ετών δεν έχουν πολλές επιλογές, χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος, για παιδικούς σταθμούς. Ανάλογο, αν και αντίστροφο ηλικιακά, πρόβλημα υπάρχει με τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, που ελλείψει δημόσιας στήριξης συνήθως αναλαμβάνουν οι γυναίκες.

Πολλά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα τυπικά, χωρίς να προστατεύονται στην πράξη. Παράδειγμα, η μητρότητα. Οι απολύσεις εγκύων ήταν συχνές την προηγούμενη δεκαετία, ενώ οι γυναίκες εκπαιδευτικοί σε φροντιστήρια γνωρίζουν πως απειλούνται με απώλεια της χρονιάς εάν μείνουν έγκυοι. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στις αναπληρώτριες των δημόσιων σχολείων, που διαμόρφωσαν Πρωτοβουλία για την Προστασία της Μητρότητας.

Ως μεγάλο πρόβλημα βεβαίως εντοπίζεται η κυρίαρχη νοοτροπία. «Την περίοδο της κρίσης υπήρξε υποχώρηση. Συχνά σε τέτοιες περιόδους εμφανίζεται μια παλινδρόμηση προς παραδοσιακές προσεγγίσεις. Για παράδειγμα, ποιος θα αναλάβει τα προβλήματα στο σπίτι; Η γυναίκα. Αλλά και σε άλλο επίπεδο: βλέπουμε διαφημιστικά ή τηλεοπτικά προγράμματα να αντιμετωπίζουν τις γυναίκες σαν ηλίθιες, να ανοίγει ξανά από ορισμένες πλευρές το θέμα των αμβλώσεων, λυμένο στην ελληνική κοινωνία εδώ και δεκαετίες», σημειώνει η κ. Μουρίκη. Η ερευνήτρια του ΕΚΚΕ δεν είναι αισιόδοξη για το μέλλον, κυρίως στο πεδίο της νοοτροπίας. «Ακόμα και νέοι γονείς μεγαλώνουν τα κορίτσια διαφορετικά από τα αγόρια. Τα σχολικά βιβλία δεν αλλάζουν, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του σεξισμού. Η ισότητα των φύλων δεν είναι πολυτέλεια».

Το χάσμα στον τομέα της πληροφορικής

Το ρήγμα ανισότητας που υπάρχει μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν είναι ένα κατάλοιπο του παρελθόντος, αλλά αναπαράγεται στο παρόν και σκοτεινιάζει το μέλλον, με πιο χαρακτηριστικό το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Τα στοιχεία της Eurostat είναι ανησυχητικά. Και δεν αναφερόμαστε κυρίως στην απλή χρήση του Διαδικτύου, που σε λίγο θα αποτελεί αυτονόητη δεξιότητα. Ακόμα κι εκεί, οι γυναίκες υστερούν σε σχέση με τους άνδρες κατά 5%-10% ανά τομέα, από τα βασικά μέχρι το web banking.

Σημαντική είναι η διαφορά στους αποφοίτους των θετικών επιστημών και των σχολών νέων τεχνολογιών, που στην Ελλάδα είναι 13,7 γυναίκες και 20,4 άνδρες ανά 1.000 άτομα ηλικίας 20-29 ετών (σε επίπεδο Ε.Ε. η απόσταση είναι μεγαλύτερη: 13,1 έναντι 24,9). Ακόμα πιο εμφατική όμως είναι η απόσταση στους ειδικούς σε θέματα πληροφορικής και επικοινωνιών, όπου στην Ελλάδα είναι γυναίκες μόλις το 0,4% (στο σύνολο των εργαζομένων), έξι φορές λιγότερες από τους άνδρες (2,5%). Ανάλογη είναι η κατάσταση στην Ε.Ε., με 1,4% γυναίκες έναντι 5,7% άνδρες. Το χειρότερο; Η μισθολογική διαφορά ανδρών – γυναικών, σε έναν από τους πιο μοντέρνους κλάδους, είναι 22% στην Ελλάδα και 19% στην Ε.Ε.!

«Η αλήθεια είναι πως οι γυναίκες στον προγραμματισμό αντιμετωπίζονται ως εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, στην εταιρεία όπου δουλεύω, από τους 80 προγραμματιστές, μόνο οι εννέα είμαστε γυναίκες. Πολλές γυναίκες εργάζονται σε γύρω γύρω επαγγέλματα. Διαχείριση ροών του συστήματος, business αξιοποίηση κ.λπ. Υπάρχει μια σαφέστατη ιεραρχία, που ξεκινάει από τα σχολικά χρόνια. Εχει διαμορφωθεί ένα στερεότυπο για την κατωτερότητα της γυναίκας στο αντικείμενο, πως “δεν κάνει” για προγραμματισμό, οπότε πολλά κορίτσια χάνουν το ενδιαφέρον τους», λέει στην «Κ» η Ε.Κ., προγραμματίστρια σε μεγάλη εταιρεία. Το 75% όσων φοιτούν στην Ελλάδα σε σχολές πληροφορικής είναι άνδρες.

Βεβαίως, από πουθενά δεν προκύπτει πως οι γυναίκες δεν τα καταφέρνουν στην πληροφορική, αλλά έχει διαμορφωθεί μια σχετική ανδρική υπεροχή. «Εκφράζεται σε ανισότητα στις αμοιβές, σε υποτίμηση στην εργασιακή εξέλιξη, ενώ οι γυναίκες του κλάδου αντιμετωπίζουν κι όλες τις δυσκολίες που αφορούν όλες μας, όπως η εγκυμοσύνη», συμπληρώνει η Ε.Κ. Η οποία βεβαίως σημειώνει πως η μελλοντική τάση θα είναι η εξίσωση του ρόλου της γυναίκας και σε αυτόν τον τομέα.

Γιάννης Ελαφρός

- Χορηγούμενη-

Ακολουθήστε μας και στο Instagram

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP ΤΟΥ evros24.gr

Διαβασε και αυτο

Μεγαλειώδες η καρναβαλική παρέλαση στις Φέρες

Με μια μεγαλειώδη παρέλαση με εντυπωσιακά άρματα, ρυθμό, χαρά, κέφι και αισιοδοξία κορυφώθηκαν οι αποκριάτικες εκδηλώσεις του Δήμος Αλεξανδρούπολης σήμερα Καθαρά Δευτέρα στη δίκη...