Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί φάγατε περισσότερο από όσο χρειαζόσασταν; Γιατί πολλές φορές δεν ακούμε αυτό το περίφημο «καμπανάκι» που υποτίθεται ότι μας ειδοποιεί ότι χορτάσαμε;
Και όμως, το έχουμε αυτό το «καμπανάκι». Ο εγκέφαλός μας είναι εφοδιασμένος με μηχανισμούς που μας ειδοποιούν πότε χρειαζόμαστε ενέργεια (δηλαδή για την πείνα) καθώς και πότε έχουμε λάβει όση τροφή χρειαζόμαστε (δηλαδή για τον κορεσμό).
Γιατί όμως πολλές φορές τρώμε χωρίς απαραίτητα να πεινάμε; Γιατί πολλές φορές δεν σταματάμε, ενώ έχουμε πραγματικά χορτάσει; Οι μηχανισμοί της πείνας και του κορεσμού εύκολα «ξεγελιούνται» από διάφορα ερεθίσματα. Αυτά μπορεί να είναι ενδογενή ή να προέρχονται από το περιβάλλον μας.
Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι τρώνε για να αντιμετωπίσουν μια συναισθηματική κατάσταση. Νιώθουν κάτι άλλο και, ανήμποροι να το αναγνωρίσουν και να κάνουν κάτι για αυτό, χρησιμοποιούν το φαγητό ως «αναισθητικό» ή ως τρόπο να αποσπάσουν την προσοχή τους από το πραγματικό τους πρόβλημα.
Συχνά όμως, μπορεί κάποιος να επηρεαστεί και από το περιβάλλον του και να φάει επειδή τρώνε και οι άλλοι (άλλωστε οι έρευνες δείχνουν ότι όσο αυξάνεται ο αριθμός των συνδαιτυμόνων αυξάνεται και η ποσότητα της τροφής που καταναλώνουμε!) ή επειδή η τροφή είναι σε κοινή θέα και εύκολα διαθέσιμη (π.χ. ένα κουτί με γλυκά).
Αν τρώω μηχανικά ή αν παρατρώω, σημαίνει ότι έχω συναισθηματική υπερφαγία;
Όχι απαραίτητα. Η συναισθηματική υπερφαγία είναι μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο τρώει υποκινούμενο από συναισθηματικές καταστάσεις (και όχι από την πείνα του) πολύ συχνά, πολλές φορές υπό τη μορφή κρίσεων, δηλαδή τρώγοντας τεράστιες ποσότητες τροφής σε μικρό χρονικό διάστημα.
Το φαγητό γίνεται έμμονη ιδέα στην καθημερινότητά του και το γεμίζει διαρκώς με ενοχές και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει κανείς να επισκεφτεί έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο που, σε συνεργασία με έναν διατροφολόγο-διαιτολόγο θα βοηθήσει να αποκατασταθεί η διατροφική του συμπεριφορά.
Μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό;
Υπάρχουν άνθρωποι που τρώνε αποκλειστικά επειδή πεινούν πραγματικά και σταματούν έγκαιρα μόλις χορτάσουν. Άλλοι όμως δυσκολεύονται πολύ να επικοινωνήσουν με το σώμα τους και παρασέρνονται εύκολα είτε από τις συναισθηματικές τους καταστάσεις είτε από τους πειρασμούς του περιβάλλοντος.
Αν ανήκετε στη δεύτερη κατηγορία, χρειάζεται να εξασκηθείτε περισσότερο σε αυτό που τα τελευταία χρόνια ονομάζεται ενσυνειδητότητα. Μάθετε να χαλαρώνετε και να «αφουγκράζεστε» καλύτερα και κάθε στιγμή τις ανάγκες σας (πείνα, δίψα, νύστα, κούραση, διάθεση) και να μη ζείτε αυτόματα και μηχανικά, αλλά συνειδητά και με επίγνωση του εαυτού σας.
Πώς θα φροντίσουμε τον εαυτό μας;
Αυτό θα έχει ευχάριστες επιδράσεις και στη διατροφή σας. Θα έχετε καλύτερη επίγνωση της πείνας σας, θα είστε πιο συγκεντρωμένοι στην ωραία γεύση της τροφής σας και θα σταματάτε έγκαιρα με μια ωραία αίσθηση κορεσμού και όχι δυσφορίας.
Αρκετά βοηθητικό είναι να διαμορφώσετε κατάλληλα και το περιβάλλον σας. Πρώτον ας μην έχετε τα τρόφιμα που σας βάζουν σε πειρασμό σε κοινή θέα, δεύτερον, ας αποφεύγετε τα κοινά πιάτα στο τραπέζι, τρίτον, ας μην αγοράζετε μεγάλες συσκευασίες αλλά πολλές μικρές και τέλος, ας μην τρώτε βλέποντας τηλεόραση ή διαβάζοντας. Έτσι και το φαγητό μας γίνεται πιο απολαυστικό και φροντίζουμε τον εαυτό μας.
