Η αλλαγή πολιτικής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στο πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας για την ενίσχυση της καλλιέργειας μηδικής στη χώρα μας είχε ως αποτέλεσμα ναι μεν να αυξηθούν οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, αλλά να πέσουν οι τιμές παραγωγού.
Οι παραγωγοί που μπήκαν για πρώτη φορά στην καλλιέργεια της μηδικής αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα σε σύγκριση με τους παλαιότερους, οι οποίοι είναι και καλύτερα οργανωμένοι. Οι βροχοπτώσεις του καλοκαιριού αφαίρεσαν από τους παραγωγούς κάποιες κοπές.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο η απώλεια παραγωγής, αλλά και το κόστος απομάκρυνσης των κομμένων φυτών από τις καλλιέργειες. Και ενώ φαινομενικά οι τιμές έδειχναν να ευνοούν τους κτηνοτρόφους πελάτες των αγροτών, η ξαφνική αύξηση των ναύλων προς τις νησιωτικές περιοχές είχε ως αποτέλεσμα το κέρδος, τελικά, να το καρπωθούν οι ναυτιλιακές εταιρείες.
Το πρόβλημα της συνεργασίας αγροτών και κτηνοτρόφων παραμένει άλυτο εδώ και δεκαετίες και κερδισμένοι βγαίνουν οι μεσάζοντες. Η «ΥΧ», με ρεπορτάζ από τις περιοχές παραγωγής μηδικής, παρουσιάζει την πορεία της καλλιέργειας μέχρι σήμερα.
Στερεά Ελλάδα
Με απώλειες έως και δύο κοψιές, οι παραγωγοί μηδικής στη Στερεά Ελλάδα δείχνουν να είναι οι χαμένοι της τρέχουσας καλλιεργητικής περιόδου. Η απώλεια γίνεται μεγαλύτερη, αν προστεθεί και η πτώση της τιμής του προϊόντος από την αύξηση της καλλιεργούμενης έκτασης. Η πτώση αυτή αποδίδεται στην επιλογή του ΥΠΑΑΤ για την ενίσχυση της καλλιέργειας των κτηνοτροφικών φυτών. Ο παραγωγός μηδικής Γιάννης Βάγγος, από τη Λιβαδιά Βοιωτίας, περιγράφει στην «ΥΧ» πώς η υπουργική απόφαση επηρεάζει την καλλιέργεια μηδικής: «Η απόφαση του υπουργού για την ένταξη της μηδικής στη βιολογική γεωργία αποσπασματικά και χωρίς μελέτη οδηγεί την καλλιέργεια στον αφανισμό. Πρόκειται για οργανωμένο σχέδιο, με στόχο την απαξίωση της μηδικής και την εισαγωγή από το εξωτερικό σε μορφή πέλλετ. Η πτώση της τιμής του προϊόντος μάς οδηγεί σε αδιέξοδο και ίσως στην εγκατάλειψη, αν συνεχιστεί αυτή η πρακτική και τα επόμενα χρόνια. Η τιμή του προϊόντος έπεσε κάτω από τα 15 λεπτά το κιλό σε σύγκριση με τα 17 λεπτά και πάνω, που ήταν πέρυσι. Σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους των ναύλων για τη μεταφορά στις νησιωτικές περιοχές, όπου βρίσκονται και οι περισσότεροι πελάτες κτηνοτρόφοι που αγοράζουν τις ζωοτροφές μας, στο τέλος χάνουμε και οι δύο».
Την αρνητική εξέλιξη των τιμών της μηδικής κατά την τρέχουσα περίοδο μας εξηγεί και ο παραγωγός Πάνος Αποστόλου από το Πουρνάρι Δομοκού: «Η πορεία της καλλιέργειας της μηδικής κατά την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο είναι αρνητική.
Οι χαμένες κοψιές λόγω των καιρικών συνθηκών και ο μεγάλος αριθμός των καλλιεργουμένων εκτάσεων που μπήκαν φέτος στην παραγωγή μας μεταφέρουν αρνητικά μηνύματα για την πορεία της καλλιέργειας. Με τιμές κάτω από 10 λεπτά το κιλό, δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο αύριο, διότι το φυτό είναι πολυετές και καταλαβαίνουμε τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια. Η στήριξη της μηδικής μέσω των προγραμμάτων της βιολογικής γεωργίας είχε αρνητικά αποτελέσματα σε σύγκριση με αυτά που αναμέναμε».
Θεσσαλία
Η παραγωγή μηδικής φέτος σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλίας, σε ό,τι αφορά το σανό, ήταν καλή, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας όλο το καλοκαίρι, αν και σε ορισμένες περιοχές του Νομού Λάρισας οι βροχές του Ιουλίου μείωσαν κάπως τις στρεμματικές αποδόσεις. Οι κοπές στο τριφύλλι ξεκίνησαν τον Μάιο και ανάλογα με την ποικιλία θα ακολουθήσουν 1-2 κοπές ακόμα (δύο κοπές σε ποικιλίες που δεν έχουν λήθαργο). Η πρώτη αυτές τις μέρες και η δεύτερη τέλη Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με τον γεωπόνο Βασίλη Μιχαήλ «σε μηδικές σποροπαραγωγής, ειδικά στην περιοχή της Καρδίτσας, υπήρξαν εντομολογικές προσβολές από θρίπα Καλιφόρνιας (Frankliniella occidentalis) και αυτός ήταν ο λόγος που σε ορισμένα κτήματα η ζημιά ήταν τόσο μεγάλη, που οι παραγωγοί δεν μπήκαν να αλωνίσουν. Ακόμη, τα τελευταία χρόνια, λόγω της μείωσης των καλλιεργούμενων στρεμμάτων με βαμβάκι, παρατηρούνται μεγάλες προσβολές από θρίπα της Καλιφόρνιας σε μηδικεώνες σποροπαραγωγής, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες απώλειες σε σπόρο. Επίσης, φέτος, για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν προσβολές από σκουλήκι σε ορισμένες περιοχές».
Οι τιμές είναι αρκετά χαμηλότερες από τις προηγούμενες χρονιές (10-15 λεπτά/κιλό), λόγω της μεγάλης στροφής των παραγωγών στην καλλιέργεια πανελλαδικά, με αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά τα στρέμματα. Ο ΘΕΣγη, με τη συμβολαιακή γεωργία, δίνει στα μέλη του 15-16 λεπτά στο χωράφι. Επίσης, στη στροφή των Θεσσαλών παραγωγών στη μηδική συνετέλεσε το γεγονός της συνδεδεμένης, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη μηδική (20 ευρώ), σε συνδυασμό με την εξαγγελία της βιολογικής καλλιέργειας (50 ευρώ). Βέβαια, λίγα στρέμματα επιδοτήθηκαν, καθώς απαιτούνταν η παρουσία τους σε περιοχές Natura. Επίσης, η παραγωγή προτιμήθηκε σε εκτάσεις που ποτίζονται από επιφανειακά δίκτυα και όχι από πομώνες, διότι το τριφύλλι απαιτεί πολύ νερό και ανεβάζει το κόστος παραγωγής.
Κεντρική Μακεδονία
Στον Νομό Σερρών, εκεί όπου υπάρχουν αρκετές εκτάσεις μηδικής στην Κεντρική Μακεδονία, η φετινή παραγωγή εξελίχθηκε σε καλά επίπεδα. Πολλοί παραγωγοί βρίσκονται στο τέταρτο και άλλοι στο πέμπτο χέρι, ενώ μερικοί μπορεί να προχωρήσουν και στην κοπή έκτου. «Υπήρξαν προβλήματα με τον καιρό κατά την άνοιξη και πολλοί παραγωγοί προτίμησαν να μην προχωρήσουν στην κοπή του δεύτερου χεριού, ενώ κάποιοι αγρότες το τόλμησαν κι έτσι Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, ανάλογα με τον καιρό, μπορεί να πάνε και στο έκτο χέρι», τονίζει ο παραγωγός Παναγιώτη Γκιοργκίνης, ο οποίος ήταν από αυτούς που έχασαν τη μία κοπή και καθυστέρησε σχεδόν έναν μήνα. Οι μεταβολές του καιρού επηρέασαν την καλλιέργεια της μηδικής τόσο την άνοιξη όσο και στη διάρκεια του καλοκαιριού, που καταγράφηκαν υψηλές θερμοκρασίες, καθώς λόγω του καύσωνα η παραγωγή ήταν μειωμένη, χωρίς ωστόσο ιδιαίτερες αποκλίσεις σε σχέση με τα περσινά επίπεδα. Η τιμή, πάντως, της μηδικής και οι ανοδικές τάσεις που κατέγραφε τα τελευταία χρόνια δεν φαίνεται να ισχύει φέτος.
Το πρόγραμμα της βιολογικής και οι καιρικές συνθήκες άλλαξαν το σκηνικό
Σύμφωνα με τον κ. Γκιοργκίνη, αν και σπάρθηκαν χιλιάδες εκτάσεις βιολογικής μηδικής και η ζήτηση είναι αρκετά αυξημένη, υπήρχε ένα μικρό θέμα με την τιμή. «Είχαμε θέμα με την τιμή που είναι δύο λεπτά χαμηλότερη. Σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα που πουλούσαμε 15-16 λεπτά, φέτος πουλάμε 13-14 λεπτά», σημειώνει ο παραγωγός. Σε ό,τι αφορά την πώληση του προϊόντος, αυτή γίνεται με πίστωση μόνο σε κτηνοτρόφους που γνωρίζουν οι παραγωγοί ότι θα πληρωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα ή με επιταγή αξιόπιστης εταιρείας. «Σε εμπόρους ή κτηνοτρόφους που δεν γνωρίζουμε εμπορικές πράξεις με πίστωση δεν πραγματοποιούμε», καταλήγει ο κ. Γκιορκίνης.
Ανατολική Μακεδονία – Θράκη
Ο Νομός Ξάνθης κρατάει ψηλά τις καλλιεργούμενες εκτάσεις μηδικής, την οποία επιλέγουν πολλοί παραγωγοί. Στον Νομό Ξάνθης καλλιεργήθηκαν το 2016 11.600 στρέμματα μηδικής και η στρεμματική απόδοση πέρυσι ήταν πολύ καλή, καθώς κινήθηκε στα 1.200 με 1.300 κιλά/στρέμμα, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΑΟΚ. Φέτος, αντίθετα, οι στρεμματικές αποδόσεις έπεσαν σημαντικά, όπως αναφέρει στην «ΥΧ» ο καλλιεργητής από την Εξοχή Ξάνθης Βασίλης Καντιλίδης. «Φέτος, είναι η χειρότερη χρονιά στα τόσα χρόνια που σπέρνω, εξαιτίας της ζέστης και των μελτεμιών. Παλιά πιάναμε στα πέντε χέρια 7-8 μπάλες και τώρα πιάνουμε 3-4 μπάλες». Στην παρούσα φάση, βρίσκονται στο πέμπτο χέρι, το οποίο ο κ. Καντιλίδης δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί, γιατί το πότισμα κοστίζει. «Αν θερίσω σε 15 μέρες, σκέφτομαι να μην ποτίσω άλλο, γιατί δεν βγαίνει οικονομικά, δεν θα μπορέσω να πληρώσω την ΔΕΗ. Το κόστος είναι υψηλότερο από τα έσοδα», εξηγεί.
Η στρεμματική απόδοση αναμένεται να είναι κάτω από το μισό της περσινής, δηλαδή θα κινηθεί στα 500-600 κιλά/στρέμμα. Η, δε, τιμή από τα 15-16 λεπτά της περσινής σεζόν έπεσε στα 14 λεπτά. Οι τιμές μειώθηκαν, όπως εξηγεί, γιατί προστέθηκαν στρέμματα λόγω επιδότησης των βιολογικών καλλιεργειών από το πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας. Έσπειραν πολλοί για να πάρουν την επιδότηση, αλλά εξαιρέθηκαν αρκετοί και τους έμεινε η καλλιέργεια.
Στην αρχή, εμφανίστηκε ψείρα στην καλλιέργεια, αλλά λόγω ξηρασίας έφυγε, γιατί ευνοείται από την υγρασία. Εκτός από τις καιρικές συνθήκες και την αύξηση της παραγωγής, οι καλλιεργητές μηδικής της Ξάνθης έχουν να αντιμετωπίσουν και το πρόβλημα της πληρωμής επί πιστώσει, η οποία ενίοτε συνεπάγεται αποπληρωμή σε άγνωστο χρόνο. Ο ίδιος πουλάει μηδική σε κτηνοτροφικές μονάδες ή μικροπαραγωγούς της περιοχής. «Όλοι πληρώνουν με πίστωση. Δίνεις και μετά παρακαλάς να πληρωθείς».
Πελοπόννησος
Σε χαμηλά επίπεδα κινείται η καλλιέργεια μηδικής στην Πελοπόννησο, αφού τόσο η έλλειψη νερού όσο και οι μικροί κλήροι δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ανάπτυξη της καλλιέργειας.
Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην Πελοπόννησο, η συντριπτική πλειοψηφία των καλλιεργητών τριφυλλιού και μηδικής είναι κτηνοτρόφοι και χρησιμοποιούν οι ίδιοι την παραγωγή για τις κτηνοτροφικές μονάδες τους και δεν εμπορεύονται. Σε όλη την Πελοπόννησο, το σύνολο της καλλιεργούμενης έκτασης είναι 18.000 στρέμματα περίπου, ενώ η παραγωγή είναι 1.200-1.500 κιλά ανά στρέμμα. Ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στην Αρκαδία, ο Κώστας Πάρχας, μας τόνισε ότι αυτήν τη χρονιά η μηδική είχε μεγάλη ζημιά, που έφτασε στο 50%, αφού δέχθηκε επίθεση από πράσινη κάμπια που τρώει τα φύλλα και έτσι η τιμή έπεσε αρκετά. Η κάμπια εμφανίστηκε τον Ιούνιο με τις πολλές ζέστες. Σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση της τιμής, ο Κώστας Πάρχας επεσήμανε ότι «λόγω των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν στην ποιότητα της μηδικής, η τιμή έπεσε και στο χωράφι πουλήθηκε στα 9 λεπτά, ενώ όταν είναι καλή η ποιότητα φτάνει τα 15 λεπτά».
Δυτική Ελλάδα
Μειωμένη είναι η παραγωγή μηδικής στις περισσότερες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας εξαιτίας της παρατεταμένης ξηρασίας και της ανομβρίας, απόρροια των υψηλών θερμοκρασιών. Στην περιοχή του Κάμπου Ηλείας, παρουσιάστηκε τον Αύγουστο και το πράσινο σκουλήκι, το οποίο προκάλεσε ζημιές στις καλλιέργειες, αλλά και «πονοκέφαλο» στους παραγωγούς, οι οποίοι για να σώσουν την παραγωγή τους κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν βαριά σκευάσματα. Φέτος, η παραγωγή μηδικής δεν ξεπερνά τα 1.500 κιλά το στρέμμα, ενώ πέρυσι έφτανε τα 1.800 κιλά το στρέμμα.
Η τιμή της κυμαίνεται από 16 έως 18 λεπτά το κιλό, ενώ, όπως μας εξηγούν παραγωγοί της Ηλείας, η ζήτηση είναι μειωμένη, καθώς οι κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και δεν προτιμούν τη μηδική για τη σίτιση των ζώων τους. Οι κοπές του προϊόντος έχουν ξεκινήσει από τον Μάιο και την περίοδο που διανύουμε ξεκινά η 5η κοπή, ενώ απομένει άλλη μία.
Ρεπορτάζ: Μαρία Αμπατζή, Αφροδίτη Χρυσοχόου, Νικολέτα Τζώρτζη, Γιώργος Αργυρίου, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος
