Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αρθρίτιδας τιμάται ετησίως στις 12 Οκτωβρίου, με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με την αρθρίτιδα και τις επιπτώσεις της στη ζωή των ανθρώπων, την καταπολέμηση του στίγματος και την προώθηση της αξίας της έγκαιρης διάγνωσης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πάθησης.
Η αρθρίτιδα είναι ένας όρος, ο οποίος περιγράφει μια ομάδα 100 και πλέον διαφορετικών τύπων διαταραχών των αρθρώσεων. Οι πιο συχνοί τύποι είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η ουρική αρθρίτιδα. Μέσα από το θέμα της φετινής εκστρατείας «Υγεία των αρθρώσεων για όλους», τονίζεται η σημασία της καθολικής πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο του καθενός.
Με αφορμή την ημέρα αυτή, ο Δρ. Δημήτριος Λύρας, Ορθοπαιδικός Χειρουργός και επιστημονικός συνεργάτης της κλινικής NSO, με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των εκφυλιστικών παθήσεων των μεγάλων αρθρώσεων με επικέντρωση στις σύγχρονες τεχνικές, απαντά στις πιο βασικές ερωτήσεις για την οστεοαρθρίτιδα, παρουσιάζοντάς μας τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές, ενώ στέλνει και το δικό του μήνυμα στους πάσχοντες.
Η οστεοαρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από σταδιακή φθορά του χόνδρου των αρθρώσεων που προσβάλλει. Αυτός ο εκφυλισμός οδηγεί σε συμπτώματα όπως πόνο, δυσκαμψία και περιορισμένη κινητικότητα. Ο αντίκτυπός της, όμως, εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τη σωματική δυσφορία που προκαλεί, επηρεάζοντας συχνά και την ψυχική υγεία του ατόμου και την κοινωνική του ζωή. Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η φροντίδα και η υποστήριξη όσων αντιμετωπίζουν την εν λόγω χρόνια πάθηση, οφείλει να είναι ολιστική και προσηλωμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες τους.
Κύριε Λύρα, με τον όρο «αρθρίτιδα» εννοούμε μια ομάδα παθήσεων που επηρεάζουν τις αρθρώσεις. Ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα, μια εκφυλιστική πάθηση που προκαλεί πόνο και δυσκαμψία. Ποιες είναι οι πιο κοινές αρθρώσεις που μπορεί να επηρεάσει;
Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να «επιτεθεί» σε όλο το σώμα. Μπορεί να εμφανιστεί στα χέρια, στη μέση, στον αυχένα, καθώς και στις «φορτιζόμενες» αρθρώσεις, δηλαδή στα ισχία, τα γόνατα και τις ποδοκνημικές. Με σειρά συχνότητας, πιο συνηθισμένη είναι η εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας στα ισχία, τα γόνατα και τη σπονδυλική στήλη.
Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας; Ποιες κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες είναι πιο ευάλωτες και τι μπορεί να κάνει κάποιος για να μειώσει τον κίνδυνο;
Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας είναι οι παρακάτω:
Η ηλικία: Ο κίνδυνος οστεοαρθρίτιδας αυξάνεται με την ηλικία.
Το φύλο: Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα, αν και δεν έχει βρεθεί ακόμα το γιατί.
Η παχυσαρκία: Τα παραπανίσια κιλά συμβάλλουν στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας με διάφορους τρόπους. Όσο περισσότερο ζυγίζει κάποιος, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας. Το επιπρόσθετο βάρος αυξάνει την καταπόνηση στις φορτιζόμενες αρθρώσεις, όπως είναι τα ισχία και τα γόνατα. Επίσης, ο λιπώδης ιστός παράγει διάφορες πρωτεΐνες που ενοχοποιούνται για την πρόκληση φλεγμονής μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις.
Οι τραυματισμοί στις αρθρώσεις: Τραυματισμοί που συμβαίνουν όταν κάποιος αθλείται ή από ατύχημα, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αρθρίτιδας. Ακόμη και τραυματισμοί που συνέβησαν πριν από πολλά χρόνια και φαινομενικά επουλώθηκαν, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης αρθρίτιδας.
Η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση της άρθρωσης: Εάν η δουλειά ή ένα άθλημα με το οποίο ασχολείται κάποιος ασκεί επαναλαμβανόμενη καταπόνηση σε μια άρθρωση, αυτή η άρθρωση μπορεί τελικά να αναπτύξει οστεοαρθρίτιδα.
Οι γενετικοί παράγοντες: Μερικοί άνθρωποι κληρονομούν την τάση να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα.
Οι οστικές παραμορφώσεις: Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με δυσμορφίες στις αρθρώσεις τους ή με αρθρώσεις με ελαττωματικό χόνδρο. Αυτοί οι άνθρωποι θα αναπτύξουν ευκολότερα αρθρίτιδα.
Ορισμένες μεταβολικές παθήσεις: Αυτές περιλαμβάνουν το σακχαρώδη διαβήτη και μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα σας έχει πάρα πολύ σίδηρο (αιμοσιδήρωση).
Σήμερα, περίπου 580 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα, αύξηση της τάξης του 113% πιο πάνω από το 1990. Περίπου το 73% των ατόμων που υποφέρουν από αυτήν είναι άνω των 55 ετών και το 60% είναι γυναίκες.
Με επιπολασμό 365 εκατομμυρίων, το γόνατο είναι η πιο συχνά προσβεβλημένη άρθρωση, ακολουθούμενη από το ισχίο, τη σπονδυλική στήλη και το χέρι. 344 εκατομμύρια άνθρωποι που υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα εμφανίζουν μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα.
Με τη γήρανση του πληθυσμού και τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και τραυματισμών, ο επιπολασμός της οστεοαρθρίτιδας αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται παγκοσμίως. Τέλος, η οστεοαρθρίτιδα δεν είναι αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.
Επειδή η εκφύλιση που προκαλεί η οστεοαρθρίτιδα στην άρθρωση είναι προοδευτική και μη αναστρέψιμη, τι είδους θεραπευτικές επιλογές έχουν οι ασθενείς στη διάθεσή τους προκειμένου να μειωθεί ο πόνος και να βελτιωθεί η κινητικότητά τους;
Η απώλεια σωματικού βάρους και η φυσικοθεραπεία, με ιδιαίτερη έμφαση στη μυϊκή ενδυνάμωση, είναι τα πρώτα και πιο απλά μέτρα που μπορεί να λάβει κάποιος ασθενής που θέλει να μειώσει τον πόνο και την κινητικότητα μιας άρθρωσης που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα. Η ελάττωση του βάρους θα μειώσει τα φορτία που δέχεται η άρθρωση, ενώ η ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων (π.χ. οι απαγωγείς για το ισχίο, ο τετρακέφαλος για το γόνατο, οι ραχιαίοι/κοιλιακοί για τη μέση) θα βοηθήσει στην αποφόρτιση και την προστασία των προσβεβλημένων αρθρώσεων.
Η χρήση πάγου στην άρθρωση και σπανιότερα ζεστών επιθεμάτων είναι συνήθως ανακουφιστική.
Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες, όπως είναι η μεσογειακή διατροφή είναι υποβοηθητική του ελέγχου των φλεγμονωδών εξάρσεων της αρθρίτιδας.
Η αποφυγή της χρήσης σκάλας και η χρήση κάποιου βοηθήματος (μπαστούνι) προσφέρουν σημαντική αποφόρτιση στις αρθρώσεις.
Φάρμακα και κυρίως τα αντιφλεγμονώδη, αλλά και άλλα αναλγητικά καλούνται σε ένα πιο προχωρημένο στάδιο να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Στο υψηλότερο βάθρο της συντηρητικής θεραπείας είναι οι ενδαρθρικές εγχύσεις. Διάφοροι παράγοντες/φάρμακα, όπως είναι η κορτιζόνη, το υαλουρονικό οξύ, το πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP), τα βλαστοκύτταρα και το Lipogems μπορεί να βοηθήσουν στην απαλλαγή/μείωση των συμπτωμάτων με διαφορετικούς μηχανισμούς ο καθένας.
Όταν οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στις συντηρητικές θεραπείες, ποιες οι χειρουργικές επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους; Είναι, μάλιστα, γεγονός, πως οι σύγχρονες τεχνικές και τα εξελιγμένα ρομποτικά συστήματα δίνουν σήμερα άμεσες λύσεις με μακροχρόνια αποτελέσματα. Μπορείτε να μας αναφέρετε ονομαστικά ποιες είναι επεμβάσεις εκλογής για την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, του ώμου και του ισχίου αντίστοιχα;
Επί αποτυχίας των συντηρητικών μέτρων, η χειρουργική είναι η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας. Και όταν λέμε χειρουργική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας εννοούμε την αρθροπλαστική, την αντικατάσταση δηλαδή της φυσικής κατεστραμμένης άρθρωσης από μία τεχνητή.
Σήμερα έχουν αναπτυχθεί πολλές τεχνικές που βοηθούν το χειρουργό να τοποθετήσει μία αρθροπλαστική με τον κατά το δυνατό ορθότερο τρόπο. Οι περισσότερες μελέτες αφορούν στην αρθροπλαστική του γόνατος, λόγω της πολύπλοκης κινηματικής που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη άρθρωση. Οι σύγχρονες αυτές τεχνικές είναι η πλοήγηση, η ρομποτική χειρουργική, οι αρθροπλαστικές με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία και τεχνικές που αφορούν στην προσπέλαση των αρθρώσεων.
Ονομαστικά, για την αρθρίτιδα του γόνατος οι επεμβάσεις εκλογής είναι η αρθροπλαστική με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία, για το ισχίο η αρθροπλαστική με πρόσθια προσπέλαση (AMIS) και για τον ώμο η αρθροπλαστική (ολική ή ανάστροφη) με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία.
Τέλος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αρθρίτιδας, ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να μεταφέρετε στο κοινό σχετικά με την πρόληψη, τη διαχείριση και τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας;
Το μήνυμα που θα ήθελα να μεταφέρω στο κοινό είναι ότι θα πρέπει να αλλάξουν τρόπο ζωής και να υιοθετήσουν μία πιο υγιεινή «προοπτική» με την οποία βλέπουν την καθημερινότητά τους. Απαλλαγείτε από τα περιττά κιλά, γυμναστείτε και ακολουθήστε υγιεινή διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά.
Σε περίπτωση που η οστεοαρθρίτιδα σας «χτυπήσει» την πόρτα, ακολουθήστε με ευλάβεια και σωστή σειρά τα συντηρητικά μέτρα που έχουμε στη διάθεση μας. Συμβουλευτείτε κάποιον εξειδικευμένο ιατρό και συμμορφωθείτε με τις συμβουλές του.
Σε όλη αυτή τη διαδρομή αντιμετώπισης των προβλημάτων της οστεοαρθρίτιδας, να είστε αισιόδοξοι και να μη απογοητεύεστε. Να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι σήμερα λύσεις υπάρχουν και μάλιστα με άριστα αποτελέσματα. Ακόμα και αν αποτύχουν τα συντηρητικά μέτρα, δεν έχετε παρά να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο στις αρθροπλαστικές Ορθοπαιδικό Χειρουργό και να συζητήσετε μαζί του την προοπτική της χειρουργικής αποκατάστασης και τις επιλογές που αφορούν στην περίπτωση σας. Θα επανέλθετε και πάλι σε ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής, απαλλαγμένο από πόνο και δυσκαμψία. Και μη ξεχνάτε ότι η αρθροπλαστική θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες επεμβάσεις στην ιστορία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων.
Ο Δημήτριος Λύρας είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός και επιστημονικός συνεργάτης της κλινικής NSO, στην οποία αντιμετωπίζεται το σύνολο των παθήσεων που αφορούν στον εγκέφαλο, την σπονδυλική στήλη και τις ορθοπαιδικές παθήσεις. Εξειδίκευσή του αποτελούν οι αρθροπλαστικές των μεγάλων αρθρώσεων και η χειρουργική του ορθοπαιδικού τραύματος, με το κύριο ενδιαφέρον του να εστιάζεται στις αρθροπλαστικές ισχίου (AMIS), γόνατος (PSI) και ώμου.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα nsoclinic.gr ή καλέστε στα 216 004 6943/698 244 6357 για κάθε σας απορία.
