Τα κάλαντα είναι μικρά, μελωδικά ποιήματα που τραγουδούν συνήθως παιδιά με ένα τρίγωνο στο χέρι ή και με κάποιο άλλο όργανο μεταφέροντας ευχές για υγεία, χαρά και ευημερία. Είναι στην ουσία ευχετήρια και εγκωμιαστικά άσματα για τις γιορτές ώστε το νέο έτος να μπει με το δεξί. Πρόκειται για ένα ελληνικό έθιμο που διατηρείται αναλλοίωτο μέχρι και σήμερα.
Σε τοπικές παραλλαγές, τα κάλαντα μπορεί να περιλαμβάνουν και στίχους που αναφέρονται σε γεγονότα της περιοχής, κάτι που τα καθιστά μοναδικά και προσιτά. Αυτές οι παραλλαγές, όπως και οι μελωδίες, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του πολιτιστικού μωσαϊκού της Ελλάδας.
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι γνωστά και με το όνομα “Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά” και τραγουδιούνται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στις 31 Δεκεμβρίου.
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
ψηλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος,
εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός
άγιος και πνευματικός,
στη γη, στη γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται,
κι όλους μας καταδέχεται
από την Καισαρεία,
συ ’σαι αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί,
ζαχαροκάντιο ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε,
την μοίρα του την έλεγε
και το χαρτί ομίλει,
άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη.
