Το Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης, με αφορμή δημοσίευμα στην εφημερίδα Η Γνώμη το οποίο αφορά την εξοχική κατοικία του Ναπολέοντα Πατσούκα, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλία για τη διάσωση και αποκατάσταση του ιστορικού κτιρίου από φορείς του δημοσίου και να καταθέσει πρόταση για νέα χρήση στο πολιτισμικό «τοπίο» της Αλεξανδρούπολης.
Με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και ιστορική αξία, ο «πυργίσκος», το «νεραϊδόσπιτο», η «βίλα Πατσούκα» στη δυτική είσοδο της πόλης έχει άρρηκτη σύνδεση με πρόσωπα τα οποία άφησαν αποτύπωμα στην ιστορία και τον πολιτισμό της Αλεξανδρούπολης και με γεγονότα τα οποία ενσωματώθηκαν στην τοπική αφήγηση και τη συλλογική μνήμη.
Ο Ναπολέων Πατσούκας στην Αλεξανδρούπολη του Μεσοπολέμου κατασκεύασε την πρώτη «βίλα», η οποία από το 1932 αποτελεί αναπόσπαστη ψηφίδα στην εικόνα των διαδρομών προς τη θάλασσα και των εκδρομών, ένα τοπόσημο άφιξης και αναχώρησης.
Το κτίριο φιλοξένησε τα μέλη της οικογένειας και εργάτες των αμπελιών και έγινε μέρος αστικών μύθων και αφηγήσεων. Η «βίλα Πατσούκα», σε έναν ρόλο ιστορικής «συμμετοχής», αποτέλεσε επίσης σημείο φρούρησης της πόλης ως χώρος στρατωνισμού μικρού σώματος Γκούρκας από το Νεπάλ, τμήματος του βρετανικού αποικιοκρατικού στρατεύματος, το οποίο, τον Μάρτιο του 1945, συνόδευσε τον ελληνικό στρατό στην επίσημη επάνοδο στην πόλη.
Ο γιος του Ναπολέοντα Πατσούκα και έφεδρος Ανθυπολοχαγός του Εθνικού Στρατού, Γεώργιος Πατσούκας, έχασε τη ζωή του σε μάχη στα Ταμπούρια του Γράμμου τον Απρίλιο του 1949 και η ελληνική πολιτεία έδωσε το όνομά του σε στρατόπεδο της πόλης, τιμή και σημείο αναφοράς της στην οικογένεια Πατσούκα.
Η κόρη του, Ευγενία Πατσούκα ήταν σύζυγος του Γιώργου Γιαννούτσου ο οποίος διακρίθηκε με σημαντική συμμετοχή στα κοινά και τον πολιτισμό της Αλεξανδρούπολης και υπήρξε το πρόσωπο της πόλης το οποίο τίμησε το Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης στις 24 Ιανουαρίου 2013, για τη συνολική προσφορά του. Ο πατέρας του, Χρήστος Γιαννούτσος, Λοχίας του ελληνικού στρατού, ήταν ο πρώτος ο οποίος έφτασε στην πόλη στις 13 Μαΐου 1920 με ολιγομελή ομάδα οπλιτών, με σκοπό να επιβλέψει την έλευση του ελληνικού στρατεύματος την επόμενη ημέρα και προς τιμήν του μια οδός της Αλεξανδρούπολης φέρει το όνομά του.
Ο Γιώργος Γιαννούτσος, υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Αρχαιοφίλων και, μέχρι τον θάνατό του, μέλος του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης. Η οικογένειά του προσέφερε τα μετάλλια ανδρείας και εξαίρετων πράξεων του Ανθυπολοχαγού Πατσούκα τα οποία φιλοξενούνται στα εκθέματα του Μουσείου. Τα παραπάνω συγκροτούν μία ισχυρή σύνδεση μεταξύ του Μουσείου και των δύο οικογενειών και της ιστορίας τους η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Αλεξανδρούπολης.
Το Ιστορικό Μουσείο στο παρελθόν συνέδραμε με επιτυχία στη διάσωση του κτιρίου του Καπνομάγαζου, της σημερινής Δημοτικής Βιβλιοθήκης και με την ίδια στόχευση, ως θεματοφύλακας της ιστορικής μνήμης της πόλης και στο πλαίσιο του επιστημονικού και κοινωνικού χαρακτήρα του, προτείνει τη διάσωση και αποκατάσταση του κτιρίου Πατσούκα, την κήρυξή του ως διατηρητέο και τη χρήση του ως χώρο φιλοξενίας μόνιμης έκθεσης με την ιστορία του κτιρίου και των δύο οικογενειών αλλά και με τεκμήρια τοπικής ιστορίας τα οποία συσχετίζονται με αυτό και την πόλη. Το Μουσείο, με την τεχνογνωσία την οποία διαθέτει, τη μακρόχρονη εμπειρία, τα στελέχη και τους συνεργάτες του, προσφέρεται να συλλέξει το υλικό της έκθεσης, μέρος του οποίου θα προέρχεται από τις δικές του πλούσιες συλλογές φωτογραφιών, εγγράφων και αρχείων, να το μελετήσει και να το παρουσιάσει μέσα από μια σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση.
Λαμβάνοντας, επίσης, υπόψιν προηγούμενα δημοσιεύματα τα οποία αφορούν το ιστορικό κτίριο του Ταχυδρομείου της πόλης, στην περίπτωση παραχώρησής του στον Δήμο Αλεξανδρούπολης, το Ιστορικό Μουσείο προσφέρεται να συμβάλει στη δημιουργία και διαχείριση ενός Μουσείου το οποίο θα στεγάζεται στο κτίριο και θα παρουσιάζει το χρονικό της ενσωμάτωσης της νέας και ελληνικής πλέον Αλεξανδρούπολης στον εθνικό κορμό καθώς το κτίριο αυτό αποτέλεσε τον χώρο της επίσημης παράδοσης της πόλης από τη Γαλλική Διοίκηση στον Έλληνα Στρατηγό Μαζαράκη-Αινιάν. Βασικός πυρήνας του υλικού το οποίο θα εκτεθεί θα αποτελέσει η συλλογή του Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν, την οποία το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και ο αείμνηστος Γενικός γραμματέας της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) Ιωάννης Μαζαράκης παραχώρησαν στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης.
