Τα τελευταία σχεδόν 25 χρόνια έχουν εγκατασταθεί 276 ανεμογεννήτριες στον Έβρο και στη Ροδόπη και το ενδιαφέρον για την εγκατάσταση πολλών περισσότερων παραμένει αμείωτο. Ήδη από τα πρώτα χρόνια, έγινε αντιληπτή η άκρως προβληματική χωροθέτηση τους εντός κρίσιμων περιοχών για τα προστατευόμενα πουλιά και δυστυχώς τα λάθη στον σχεδιασμό και στην αδειοδότηση συνεχίζουν έως σήμερα. Ως αποτέλεσμα, οι επιπτώσεις της λανθασμένης χωροθέτησης των ανεμογεννητριών σε εμβληματικά για τον τόπο είδη, όπως ο μαυρόγυπας, «βάζουν τρικλοποδιές» στις εθνικές και ευρωπαϊκές προσπάθειες για την προστασία και τη διατήρηση του είδους.
Μπορεί η κυριότερη και άμεση απειλή των ανεμογεννητριών να είναι η πρόσκρουση των πουλιών σε αυτές, που επιφέρει συνήθως τον θάνατο και σπανιότερα σοβαρό τραυματισμό, όμως δεν είναι η μόνη. Έμμεσες, επιπρόσθετες απειλές των ανεμογεννητριών θέτουν σε κίνδυνο τους πληθυσμούς των σπάνιων αρπακτικών πουλιών.
Οι συστοιχίες ανεμογεννητριών που είναι εγκατεστημένες στις ράχες των περιοχών του Έβρου και της Ροδόπης, αποτελούν τεχνητά εμπόδια στις πτήσεις των πουλιών. Περιοχές που επιλέγονται από τα πουλιά λόγω των ευνοϊκών γι’ αυτά συνθηκών (π.χ. ανοδικά ρεύματα αέρα, συνδεσιμότητα περιοχών, διαθέσιμη τροφή κ.α.), από κάποια στιγμή και έπειτα «καταλήφθηκαν» από συστοιχίες ανεμογεννητριών. Τα πουλιά είτε θα επιχειρήσουν να τις διασχίσουν με σοβαρό κίνδυνο να προσκρούσουν, είτε να τις αποφύγουν, αλλάζοντας πορεία πτήσης, μακριά από τις «κατειλημμένες» από ανεμογεννήτριες ράχες. Και οι δύο επιλογές είναι εις βάρος των πουλιών, αφού η επιλογή άλλων διαδρομών τους κοστίζει σε ενέργεια.
Το τελευταίο καταδεικνύει η πρόσφατη μελέτη της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης, η οποία διερεύνησε πως επηρεάζονται οι πτήσεις και οι ενεργειακές δαπάνες του μαυρόγυπα από τις ανεμογεννήτριες που λειτουργούν στον Έβρο και στη Ροδόπη. Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από πομπούς (GPS/GSM) που τοποθετήθηκαν σε πουλιά μεταξύ 2016 και 2021. Με ανάλυση των δεδομένων εξετάστηκε πόσο συχνά οι μαυρόγυπες πλησιάζουν ή αποφεύγουν τις ανεμογεννήτριες, αν αλλάζουν τη διαδρομή πτήσης και αν επιβαρύνεται η ημερήσια κατανάλωση ενέργειας με την αύξηση του αριθμού των ανεμογεννητριών.
Τα βασικά αποτελέσματα έδειξαν ότι, μετά τη λειτουργία των ανεμογεννητριών, οι μαυρόγυπες αλλάζουν κάποια χαρακτηριστικά πτήσης τους: μειώθηκε η συχνότητα διέλευσης μέσα από τις συστοιχίες ανεμογεννητριών αλλά και η ημερήσια απόσταση πτήσης γύρω από αυτές. Επιπλέον, φάνηκε μια μικρή αλλά σημαντική αύξηση στην ημερήσια κατανάλωση ενέργειας των πουλιών η οποία μάλιστα αυξάνεται όσο μεγαλώνει η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών σταθμών στην περιοχή.
Η μεγαλύτερη ενεργειακή δαπάνη που προκύπτει από αυτές τις αλλαγές, θα αυξάνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός των ανεμογεννητριών και σε συνδυασμό με τις επιπλέον απειλές που αντιμετωπίζουν οι μαυρόγυπες (πρόσκρουση σε ανεμογεννήτριες, δηλητηριασμένα δολώματα, υποβάθμιση ενδιαιτημάτων), θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στον «εύθραυστο» πληθυσμό τους.
Η μελέτη αυτή συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου που τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά επηρεάζονται από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, δίνοντας χρήσιμα στοιχεία ώστε στο εξής να σχεδιάζονται βιώσιμες λύσεις, που θα υποστηρίζουν τόσο την πράσινη μετάβαση αλλά και τη διατήρηση του Μαυρόγυπα.
