- Χορηγούμενη-
- Υπάρχει σημαντικός αριθμός ασθενών που μετά την επιτυχή ανάρρωση από κορονοϊό, εμφανίζει σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Πάνω από τους μισούς ασθενείς που αναρρώνουν από τον COVID-19 πάσχουν από κόπωση, ακόμη και εβδομάδες μετά την αποδρομή της λοίμωξης. Σύμφωνα με μελέτες η μαζική απελευθέρωση προφλεγμονωδών κυτοκινών, εμπλέκεται στην παθογένεια του συνδρόμου.
- Οι παθήσεις του εγκεφάλου αποτελούν ένα από τα αίτια της χρόνιας κόπωσης. Σύμφωνα με μελέτη που περιέλαβε 30000 συμμετέχοντες στη Μ. Βρετανία και δημοσιεύτηκε στο Jama Neurology στις 2/08/2021 (Emma R. Russell και συν.) οι επαγγελματίες ποδοσφαίρου ευρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για προσβολή από τις ασθένειες αυτές, φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί και σε επαγγελματίες πυγμάχους. Πιθανώς οι συχνές πλήξεις της κεφαλής από μπάλες που εξακοντίζονται με ταχύτητα ή τραυματισμοί κατά τον αγώνα έχουν παθογενετικό ρόλο.
- Σύμφωνα με έρευνα που αφορούσε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας και κόπωση (Multiple Sclerosis Journal, 31/06/2021, Terry L Wahls και συν.), οι ασθενείς που ακολουθούσαν τα διαιτολόγια swank ή wahls παρουσίασαν βελτίωση των δεικτών κόπωσης. Η δίαιτα Swank περιορίζει τα κορεσμένα λιπαρά στο μέγιστο των 15 g την ημέρα, ενώ παρέχει 20 g έως 50 g (4 έως 10 κουταλάκια του γλυκού) ακόρεστου λίπους την ημέρα, με τέσσερις μερίδες δημητριακών ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά. Η δίαιτα Wahls συνιστά έξι έως εννέα μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα και 170-340 γραμμάρια κρέατος την ημέρα, ανάλογα με το φύλο. Τα δημητριακά, τα όσπρια, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά, με εξαίρεση το διαυγασμένο βούτυρο ή βούτυρο ghee, δεν επιτρέπονται σε αυτή τη δίαιτα. Και οι δύο δίαιτες αποφεύγουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
- Το κακόηθες κύτταρο αναπτύσσει βλάβες που το εφοδιάζουν με την ικανότητα να πολλαπλασιάζεται χωρίς έλεγχο, την ικανότητα να σπάει τις κυτταρικές μεμβράνες και να μεταναστεύει μέσω της μεσοκυττάριας ουσίας και εντός των αγγείων, την ικανότητα να υποστηρίζει την αποικιοποίηση σε απομακρυσμένες θέσεις σε βάρος των φυσιολογικών κυττάρων. Για τις δραστηριότητές του αυτές το καρκινικό κύτταρο χρησιμοποιεί μεγάλο τμήμα των θρεπτικών συστατικών του οργανισμού με αποτέλεσμα η κόπωση να είναι συχνή στους καρκινοπαθείς. Το φαινόμενο εντείνεται από σύνθετους ψυχολογικούς παράγοντες. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 25/05/2021 στο επιστημονικό περιοδικό Medicine and Science in Sports and Exercise (Kenkhuis, Marlou Floor και συν.) οι πάσχοντες από καρκίνο εντέρου, μία από τις πιο συχνές αιτίες καρκίνου, παρουσιάζουν λιγότερη κόπωση εάν μειώσουν την καθιστική ζωή. Δεν πρόκειται για ένταξη σε μαραθώνια προγράμματα άσκησης αλλά για μικρές, ρεαλιστικές αλλαγές τις οποίες οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ώστε να κινούνται περισσότερο.
- Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS) ή μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας [ME]), είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανεξήγητη κόπωση που επιδεινώνεται από την άσκηση και επιμένει για περισσότερο από 6 μήνες. Το CFS είναι μια βιολογική ασθένεια, όχι μια ψυχολογική διαταραχή. Το σύνδρομο μπορεί να πυροδοτηθεί από διάφορες λοιμώξεις συμπεριλαμβανομένου του covid 19. Για την διάγνωσή του ωστόσο απαιτείται η παρουσία των ακόλουθων 3 συμπτωμάτων για περισσότερο από 6 μήνες και η ένταση των συμπτωμάτων θα πρέπει να είναι μέτρια ή σοβαρή για τουλάχιστον το 50% του χρόνου:
- Κόπωση: Αξιοσημείωτη μείωση ή εξασθένηση της ικανότητας συμμετοχής σε δραστηριότητες που ο ασθενής απολάμβανε πριν από την έναρξη της ασθένειας.
- Επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά την άσκηση.
- Μη αναζωογονητικός ύπνος: Οι ασθενείς αισθάνονται ότι είναι κουρασμένοι μετά από έναν βραδινό ύπνο.
Η εκπλήρωση του κριτηρίου για τη διάγνωση απαιτεί και τα 3 από τα παραπάνω συμπτώματα, μαζί με ένα από τα παρακάτω:
- Γνωστική εξασθένηση – Πνευματικά προβλήματα που επιδεινώνονται από την προσπάθεια, την προσπάθεια ή το άγχος ή την πίεση χρόνου.
- Ορθοστατική δυσανεξία – Επιδείνωση των συμπτωμάτων κατά τη λήψη και τη διατήρηση όρθιας στάσης.
Dr Αναστασία Μοσχοβάκη
- Χορηγούμενη-
