Ανέδειξαν ενδιαφέροντα στοιχεία για το τρίτο παγκόσμιο έγκλημα, μετά τα ναρκωτικά και τα όπλα. Η αρχαιοκαπηλία τέθηκε στο επίκεντρο διακεκριμένων ομιλητών που συμμετείχαν στη διημερίδα με τίτλο: “Αρχαιοκαπηλία: Ιστορία, πολιτιστική, πολιτική και νομική διαχείριση” που διοργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου σε συνεργασία με το Ίδρυμα Giuseppe Sciacca το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Νοεμβρίου στο αμφιθέατρο της παλιάς Νομικής Κομοτηνής. Το σκοπό της διημερίδας κατέδειξε η γενική γραμματέας των βραβείων Giuseppe Sciacca, Βίκυ Μπαφατάκη:
“Στο βωμό οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων χρησιμοποιούν την αρχαιοκαπηλία για να καλύψουν πάρα πολλά θέματα και δυστυχώς ο Έλληνας δεν γνωρίζει καλά τα θέματα αρχαιοκαπηλίας και είναι λογικό να μην τα γνωρίζει γιατί δεν έρχονται στην επιφάνεια παρά μόνο ελάχιστα.
Όμως καλό θα είναι να γίνουν εκπαιδευτικά προγράμματα ώστε να ενημερωθούν τα νέα παιδιά τι σημαίνει πολιτισμός, τι σημαίνει γονιδιακή ρίζα, τι σημαίνει αγαπάω την πατρίδα μου, αγαπάω τον πολιτισμό”.
Στοιχεία που αφορούν την Ξάνθη και ευρύτερα τη Θράκης δημοσιοποίησε μέσω της ομιλίας της η Kωνσταντίνα Καλλιντζή, προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης & Κική Χατζηπροκοπίου, αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης αναπτύσσοντας τη θεματική «Αρχαιολογία και αρχαιοκαπηλία στην Π.Ε. Ξάνθης:
Ένα συνεχές πολιτιστικό έγκλημα». Άντλησε τα δεδομένα για τη Θράκη, από όταν λειτουργούσε μια ενιαία εφορία, η ΙΘ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων και έκανε γνωστό ότι από το 1976 έως το 2009 το μεγαλύτερο ποσοστό υποθέσεων αρχαιοκαπηλίας είχε η Ξάνθη. Το επίμαχο χρονικό διάστημα είχαν καταγραφεί 192 παραβατικές δραστηριότητες, σε σύνολο 282 σε όλους του νομούς της Θράκης.
Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑΣ
Προσκεκλημένος και ομιλητής στη διημερίδα ήταν και ο Χρήστος Βασιλόπουλος, δημοσιογράφος και τηλεοπτικός παραγωγός, ο οποίος ανέπτυξε τη θεματική: «Η κλεμμένη Ελλάδα στη Μηχανή του Χρόνου. Η τηλεοπτική προσέγγιση της αρχαιοκαπηλίας».
Η παρουσία του εκεί, όπως έκανε γνωστό ο ίδιος “έγινε εξαιτίας της δημοσιογραφικής έρευνας όπου καταγράψαμε σε δυο ντοκιμαντέρ για την Ελλάδα του 1800 και μετά, όταν ήταν υπό Οθωμανική κατοχή.
Ο τίτλος αυτών των επεισοδίων ήταν «Η κλεμμένη Ελλάδα». Ονομάστηκε έτσι γιατί είναι η Ελλάδα που εκλάπη από τους ξένους της εποχής εκείνης, οι οποίοι εμφανίστηκαν ως αρχαιολάτρες, κάποιοι ίσως και φιλέλληνες με πολλά εισαγωγικά, άρπαξαν κορυφαίες ελληνικές αρχαιότητες που σήμερα κοσμούν τα ευρωπαϊκά μουσεία στη Γαλλία, στην Αγγλία, στη Γερμανία και αλλού.
Η κορυφαία υπόθεση την οποία φωτίσαμε ήταν η ιστορία της αρπαγής των γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν, ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα που εκλάπη και κατέληξε στους Βαυαρούς.
Η ίδια συμμορία λεηλάτησε το ναό του Επικούριου Απόλλωνα στην Ηλεία και τα γλυπτά αυτά κατέληξαν επίσης στο Βρετανικό μουσείο. Επίσης και μια σειρά από κορυφαίες υποθέσεις όπως η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αφροδίτη της Μήλου, οι Μαγεμένες της Θεσσαλονίκης και η άγνωστη αρπαγή μιας ακόμη Καρυάτιδας από την Ελευσίνα”.
Στην ομιλία του ο κος Βασιλόπουλος ανέφερε πως “οι περισσότεροι αρχαιοκάπηλοι δεν έδρασαν μόνοι τους στη χώρα μας, αλλά ενδεχομένως με την συνεργασία των Οθωμανών που αδιαφορούσαν για τις ελληνικές αρχαιότητες, αυτές που σήμερα με προπαγάνδα λένε ότι είναι δικές τους στη Μικρά Ασία”.
Όσο για τα νεότερα χρόνια, ο κος Βασιλόπουλος από τη δημοσιογραφική του έρευνα διαπίστωσε ότι “υπήρξε συνεργασία των αρχαιοκαπήλων με τοπικούς πληθυσμούς, είτε από άγνοια των ίδιων του τι συναλλάσσονται και το τι εμπορεύονται, είτε από την κορυφαία άγνοιά τους και οικονομική ανάγκη να εκποιήσουν ό,τι βρήκαν στο χωράφι τους προκειμένου να βγάλουν κάποια χρήματα”.
Πεποίθηση του δημοσιογράφου είναι ότι “η δουλειά των τηλεοπτικών εκπομπών, της δημοσιογραφίας, είναι να φωτίζουν την πολιτιστική αξία των αγαθών, ώστε να μην έχει καμία αμφιβολία αυτός που θα συνεργαστεί με αρχαιοκάπηλο ότι δεν κάνει μόνο μια τοπική ζημιά, κάνει μια μεγαλύτερη ζημιά, εθνική ζημιά, παγκόσμια ζημιά γιατί είναι πολιτισμικά αγαθά αξίας πολύ μεγάλης”.
Προσκεκλημένοι ήταν επίσης ο Matthew Bogdanos, αναπληρωτής Εισαγγελέας του Μανχάταν Νέας Υόρκης και συνταγματάρχης Πεζοναυτών, Δ. Τριαντάφυλλος, επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων & Μ. Κουτσουμανής, αρχαιολόγος στην Εφορία Αρχαιοτήτων Ροδόπης, “Η δράση αρχαιοκαπήλων στις Περιφερειακές Ενότητες Ροδόπης και Έβρου”, A. Γραμματικάκη-Αλεξίου, ομότιμη καθηγήτρια, Α.Π.Θ., «Το παράνομο διεθνές εμπόριο πολιτιστικών αντικειμένων και η νομική αντιμετώπισή του», Ε. Δημονίτσα, Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίων, «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης», Δ. Παπαοικονόμου, αστυνόμος Α΄, τμηματάρχης Τμ. Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, «Συμβολή και εμπειρία της ΕΛ.ΑΣ. σχετικά με την Αρχαιοκαπηλία – πραγματικά παραδείγματα Αρχαιοκαπηλίας», Π. Παρίντας, ανθυπαστυνόμος, βαθμοφόρος του Τμ. Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, «Πραγματικά παραδείγματα Αρχαιοκαπηλίας» και άλλοι.
Δήμητρα Συμεωνίδου
