O βήχας συγκαταλέγεται στα φυσιολογικά αντανακλαστικά του οργανισμού που έχει ως στόχο την απομάκρυνση ιών μικροβίων ξένων ουσιών και βλέννας από τους πνεύμονες και τους αεραγωγούς του σώματος.
Λανθασμένες αντιλήψεις που αφορούν τον βήχα καθυστερούν πολλές φορές τη σωστή διάγνωση και θεραπεία ενώ σε άλλες περιπτώσεις προκαλούν αδικαιολόγητο πανικό στο κοινό:
- Ο βήχας είναι πάντοτε δείκτης νοσήματος
Αυτό δεν είναι πάντοτε σωστό. Ο βήχας μπορεί να εκλυθεί περιστασιακά σε φυσιολογικά άτομα. Παροδικός ήπιος βήχας μπορεί να εμφανιστεί σε περιπτώσεις άγχους, διάτασης του στομάχου από βαρύ γεύμα λόγω πυροδότησης σύστοιχου αντανακλαστικού, έκθεσης σε καπνό και ερεθιστικούς παράγοντες όπως αρώματα ή οσμές. Όταν ο βήχας είναι ήπιος, δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, δεν επαναλαμβάνεται αλλά εξαφανίζεται ταχέως, υπάρχει σαφές εκλυτικό ερέθισμα, η πιθανότητα να μην έχει οργανικό υπόστρωμα είναι υψηλή.
- Ο βήχας που εμφανίζεται οξέως, αποτελεί πάντοτε ένδειξη λοίμωξης.
Παρά το γεγονός ότι, οι κοινές λοιμώξεις αποτελούν το πιο σύνηθες αίτιο βήχα, δεν είναι το μόνο αίτιο οξέως εμφανιζόμενου βήχα. Άλλα αίτια οξέως εμφανιζόμενου βήχα είναι το stress, η αλλεργία, η δυσπεψία, η καρδιακή βλάβη, η οξεία βρογχίτιδα, η εισρόφηση ξένου σώματος.
- Ο τσιγαρόβηχας είναι συχνός στους καπνιστές και επομένως ο χρόνιος βήχας στον καπνιστή δεν εμπνέει ανησυχία.
Το κάπνισμα αποτελεί το πιο κοινό αίτιο του χρόνιου βήχα του καπνιστή. Όταν ο βήχας επιμένει ωστόσο, ενδέχεται να μην οφείλεται στο κάπνισμα αλλά σε υποκείμενο παθολογικό πρόβλημα, η βαρύτητα του οποίου ποικίλλει. Νοσήματα και καταστάσεις που συχνά αποτελούν την αιτία του χρόνιου βήχα είναι (αναφέρονται ενδεικτικά):
· Οι χρόνιες λοιμώξεις
· Οι αλλεργίες
· Η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια
· Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
· Η βρογχεκτασία
· Η πνευμονική ίνωση
· Το εμφύσημα
· Η συγκοπή
· Η λαρυγγίτιδα
· Ο καρκίνος του πνεύμονα
· Φάρμακα
· Οι νευρομυϊκές παθήσεις
· Τα πεπτικά προβλήματα
· Ο καρκίνος
· Τα καρδιακά νοσήματα
· Τα αποστήματα
· Τα ανευρύσματα
· Παθήσεις θυρεοειδούς
Ιδιαίτερα ο καρκίνος του πνεύμονα πολλές φορές διαγιγνώσκεται καθυστερημένα διότι ο πάσχων αποδίδει τον χρόνιο βήχα του στο κάπνισμα αμελώντας την ιατρική του εξέταση.
- Τα αντιβηχικά σκευάσματα είναι απαραίτητα στον βήχα των αναπνευστικών λοιμώξεων
O βήχας προστατεύει το σώμα από ερεθιστικές και βλαπτικές ουσίες που εισχωρούν σε αυτό και ανήκει στα φυσιολογικά αντανακλαστικά του σώματος. O βήχας μπορεί να είναι παραγωγικός δηλαδή να συνοδεύεται από φλέγμα ή βλέννα (πτύελα) ή ξηρός, να μην έχει δηλαδή απόχρεμψη. Η έκλυση του αντανακλαστικού γίνεται από μηχανικό ή χημικό ερεθισμό ορισμένων νεύρων. Τα προσαγωγά ερεθίσματα φθάνουν σε περιοχή του προμήκους του εγκεφάλου που αναφέρεται ως κέντρο του βήχα. Ως αποτέλεσμα γίνεται σύγκλειση και απότομη διάνοιξη της γλωττίδας. Ο παγιδευμένος αέρας εξωθείται ισχυρά προς τα έξω και παρασύρει τελικώς το βλαπτικό για τον οργανισμό τραχειοβρογχικό περιεχόμενο. Η κατανάλωση αντιβηχικών σκευασμάτων που καταστέλλουν το ανατανακλαστικό του βήχα, όταν δεν είναι ιατρικώς αναγκαία, ενδέχεται να παρακωλύσουν την έξοδο του βλαπτικού αυτού τραχειοβρογχικού περιεχομένου και να οδηγήσουν σε επέκταση της λοίμωξης. Κατά αναλογία, η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτικά μικρόβια ή επιδείνωση του βήχα από έκλυση αλλεργικών εκδηλώσεων.
- Δεν υπάρχουν μέτρα που μπορώ να λάβω στην περίπτωση του βήχα των λοιμώξεων εκτός βεβαίως από φάρμακα.
Τα μη φαρμακευτικά μέτρα είναι πολύ σημαντικά:
· Φροντίστε για την καλή ενυδάτωσή σας. Η επαρκής ενυδάτωση συντελεί στην ομαλή ρευστοποίηση και απομάκρυνση των εκκρίσεων.
· Αποφύγετε μη αεριζόμενους χώρους, περιβάλλον με καπνό ή ρύπανση, συνωστισμό, αρώματα.
· Αποφύγετε τις ακραίες θερμοκρασίες σε ποτά γεύματα (κρύα-καυτά). Πικάντικα λιπαρά τρόφιμα κατάχρηση αλκοόλ νυχτερινά γεύματα ενδέχεται να οδηγήσουν σε παλινδρόμηση γαστρικών υγρών.
· Συνηθίστε να παραμένετε επί 15 λεπτά περίπου ημερησίως σε περιβάλλον με υδρατμούς που μπορείτε να δημιουργήσετε αφήνοντας ένα κατασαρολάκι με βραστό νερό σε κλειστό χώρο.
Dr Αναστασία Μοσχοβάκη
