Είναι το πρώτο αναγνωρισμένο Τζεμ Εβί (σε χώρο εκτός τεκέ) στην Ελλάδα. Πρόκειται για το χώρο προσευχής των Αλεβιτών του ορεινού χωριού Μέγα Δέρειο στο νομό Έβρο, στα σύνορα με το Νομό Ροδόπης. Ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα συνολικής έκτασης 186 τ.μ, εκ των οποίων τα 95 τ.μ. είναι αποκλειστικά χώρος προσευχής και τα υπόλοιπα βοηθητικοί χώροι. Χτίστηκε με συγκινητικές δωρεές των Αλεβιτών κατοίκων της περιοχής. Ακόμα και φτωχοί άνθρωποι έδωσαν χρήματα που τα είχαν μεγάλη ανάγκη. Οι Αλεβίτες είναι περήφανοι και χαρούμενοι για αυτή τη μεγάλη επιτυχία.
Οι ρίζες των προσπαθειών για την αναγνώριση των Αλεβιτών στη Θράκη, φθάνουν τουλάχιστον 20 χρόνια πίσω, όταν ένας ήρωας του αγώνα, ο συχωρεμένος Νουρή Πιρελί από το Μέγα Δέρειο, έδωσε μεγάλες μάχες. Δυστυχώς, μόνο από ψηλά μπορεί να δει τη δικαίωση του αγώνα του. Για την προσφορά του είχαμε γράψει σε παλαιότερο τεύχος της ΖΑΓΑΛΙΣΑ.
Σημειώνουμε ότι οι Αλεβίτες στερούνταν χώρου προσευχής, αφού ο χώρος που διέθεταν στο τζαμί της Ρούσας, υφαρπάχθηκε από τους σουνίτες. Για τις ανάγκες προσευχής χρησιμοποιούσαν περιστασιακούς χώρους ή ακόμα και σπίτια Αλεβιτών.
Η επίσημη αναγνώριση, έδωσε επιτέλους λύση στο μεγάλο αυτό πρόβλημα της αλεβιτικής κοινότητας στην ελληνική Θράκη. Ευχαριστίες οφείλονται και στον υφυπουργό παιδείας κ. Άγγελο Συρίγο, διότι η επίσημη αναγνώριση έγινε από το υπουργείο του. Ο ίδιος βρέθηκε στο Τζεμ Εβί τον Απρίλιο του 2021 και συνομίλησε με Αλεβίτες της περιοχής.
Η κίνηση αυτή είναι πράξη ανεξιθρησκείας, σεβασμού της κάθε ιδιαιτερότητας και σίγουρα συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της μειονότητας, οι πολιτικοί της οποίας θα έπρεπε να είναι χαρούμενοι και όχι να ταυτίζονται με ρατσιστικές πολιτικές.
Οι Αλεβίτες της Θράκης περίπου 4.000 άτομα, υπέφεραν όχι μόνο στην εποχή της οθωμανικής περιόδου, αλλά και στις τελευταίες δεκαετίες από μεγάλους διωγμούς από τους φανατικούς εθνικιστικούς κύκλους της μειονότητας. Στόχος ήταν να τους αφανίσουν.
Ο σουλτάνος Σελίμ Α΄ γνωστός ως Γιαβούζ ( σκληρός) (1470-1520), είχε γράψει ότι «το να σκοτώσει κάποιος, έναν Αλεβίτη, ισοδυναμεί με το να σκοτώσει 70 χριστιανούς». Τόσο υπολόγιζε ο σουλτάνος τους Αλεβίτες. Η ζωή ενός Αλεβίτη άξιζε όσο 70 χριστιανών. Πόσων σουνιτών τη ζωή άξιζε, δεν ξέρουμε…
Τον Ιανουάριο του 2020, η καλλιτέχνης Tuna Arman, είχε δηλώσει για τους ιερωμένους (σεϊχηδες ) των θρησκευτικών ταγμάτων των Αλεβιτών της Τουρκίας «Binlerce tarikat şeyhinin bu ülkeye bir akut köpeği kadar faydası yok» Δηλ. οι χιλιάδες (αλεβίτες) ιερωμένοι των ταγμάτων, δεν έχουν την αξία ούτε ενός σκύλου έρευνας και διάσωσης.
