Σε διαδικασία επεξεργασίας βρίσκεται από τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας σχέδιο νέας ρύθμισης για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, με στόχο την ελάφρυνση της πίεσης που αντιμετωπίζουν μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το υπό εξέταση μοντέλο προβλέπει τη δυνατότητα εξόφλησης οφειλών έως 10.000 ευρώ σε έως και 120 δόσεις.
Η ρύθμιση αναμένεται να είναι στοχευμένη και ατομική – δηλαδή να εξετάζονται οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας ανά περίπτωση – και να αφορά κυρίως επαγγελματίες και επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών. Σήμερα, η μοναδική διαθέσιμη επιλογή για σταδιακή εξόφληση τέτοιου ύψους οφειλών είναι η πάγια ρύθμιση των 24 έως 48 δόσεων, η οποία δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες των μικρομεσαίων.
Η συζήτηση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναδιάρθρωσης της εισπρακτικής λειτουργίας του ΕΦΚΑ, καθώς πρόσφατα θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα συνεργασίας του ασφαλιστικού οργανισμού με νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου για την υποστήριξη στη διαχείριση των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών εισφορών. Το συνολικό ύψος των οφειλών που έχουν καταγραφεί ξεπερνά τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η ενεργοποίηση της σχετικής πρόβλεψης για ιδιώτες στη διαδικασία είσπραξης έχει προκαλέσει αντιδράσεις από επαγγελματικούς και επιχειρηματικούς φορείς. Εκπρόσωποι οργανώσεων όπως η ΓΣΕΒΕΕ, η ΕΣΕΕ και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας υποστηρίζουν ότι απαιτούνται πιο ευέλικτα και μακροπρόθεσμα εργαλεία διευθέτησης χρεών, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται από τους φορείς η θέσπιση γενικευμένης ρύθμισης έως 120 δόσεων για φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, με παράλληλη πρόβλεψη για ελαφρύνσεις σε ασφαλιστικές εισφορές και διευκολύνσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης επαγγελματικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων.
Η κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να συνδυάσει την είσοδο ιδιωτών στη διαχείριση των ανείσπρακτων απαιτήσεων με ένα νέο σχήμα ρύθμισης, το οποίο θα μπορεί να ενεργοποιηθεί το αργότερο έως τις αρχές του 2026. Στόχος είναι να αυξηθεί η εισπραξιμότητα χωρίς να επηρεαστεί δυσμενώς η βιωσιμότητα των μικρών επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περισσότερες από 500.000 μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενοι ενδέχεται να πληρούν τα κριτήρια ένταξης, καθώς διατηρούν οφειλές προς τον ΕΦΚΑ που δεν ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το νέο πλαίσιο θα μπορούσε να προβλέπει αποπληρωμή σε 72, 100 ή και 120 μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με το εισόδημα, τη δυνατότητα καταβολής και τη συνολική φορολογική εικόνα του οφειλέτη.
Στοιχεία από πρόσφατη έρευνα του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας καταγράφουν τη δυσκολία στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων από τη μεγάλη πλειοψηφία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, 8 στις 10 δηλώνουν αδυναμία να αποπληρώσουν ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις, ενώ 6 στις 10 αύξησαν τις τιμές των προϊόντων ή υπηρεσιών τους προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο λειτουργικό κόστος.
Το 77,1% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα αναδεικνύουν τη φορολογία ως τον βασικότερο ανασταλτικό παράγοντα, ενώ το 34,7% εντοπίζει το πρόβλημα στο υψηλό κόστος ενέργειας. Άλλες σημαντικές προκλήσεις περιλαμβάνουν την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού (27,5%), τη δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση (17,3%) και τις ανεπάρκειες στις υποδομές (6%).
Σε ατομικές επιχειρήσεις, η αίσθηση επιδείνωσης είναι εντονότερη, με το 59,8% να εκτιμά ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες. Σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις, τα στοιχεία δείχνουν μικρότερη απαισιοδοξία, αλλά και εκεί το 51% αναμένει επιδείνωση ή στασιμότητα.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων βρίσκεται η ανάγκη για ένα σταθερό και προβλέψιμο πλαίσιο ρυθμίσεων, που να επιτρέπει στις επιχειρήσεις να ανταποκρίνονται χωρίς να απειλείται η βιωσιμότητά τους. Παράλληλα, εξετάζονται εναλλακτικά εργαλεία πολιτικής, όπως η αναμόρφωση του συστήματος ασφαλιστικών εισφορών, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και η αξιοποίηση κοινοτικών πόρων για στοχευμένες παρεμβάσεις στον μικρομεσαίο επιχειρηματικό τομέα.
Η τελική μορφή της νέας ρύθμισης και ο χρόνος ενεργοποίησής της θα εξαρτηθούν από την πορεία των δημόσιων οικονομικών, την έκβαση της διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους και τις κατευθύνσεις που θα δοθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2025-2028.
