«Αυτό που νοσεί κατά κόρον τόσο στη βουλιμία όσο και στη νευρική ανορεξία είναι ο εγκέφαλος για αυτό και πλέον οι ειδικοί αντιμετωπίζουν το πρόβλημα από μέσα προς τα έξω και όχι το ανάποδο» αναφέρει στο Πρακτορείο Fm η πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών Μαρία Τσιάκα, ψυχολόγος εξειδικευμένη στις διατροφικές διαταραχές.
«Κατανοώντας πως λειτουργεί ο εγκέφαλος μπορούμε να βοηθήσουμε πιο αποτελεσματικά τους ασθενείς μας, προτρέποντας τους σε σωστή λήψη τροφής, η οποία όμως είναι δομημένη και δοσολογημένη, όπως ακριβώς η ινσουλίνη στους διαβητικούς. Δηλαδή διαμορφώνονται ειδικοί συνδυασμοί, για να μπορέσουν να παραχθούν συγκεκριμένοι νευροδιαβιβαστές όπως σεροτονίνη και ντοπαμίνη, προκειμένου να αποκατασταθεί σταδιακά ο εγκέφαλος.
Η κ. Τσιάκα μιλάει στο Πρακτορείο Fm με αφορμή την ημερίδα που διοργανώνει το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών αύριο Κυριακή στην Αθήνα, με τίτλο «Αλήθεια Ξέρεις;». Η ημερίδα γίνεται στο πλαίσιο της Παγκόσμιας εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για τις Διατροφικές Διαταραχές που διανύουμε.
Αλληλεπίδραση γονιδιακών με περιβαλλοντικούς παράγοντες
Η νόσος δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μία αλληλεπίδραση γονιδιακών παραγόντων με περιβαλλοντικούς, αναφέρει η κ. Τσιάκα, επισημαίνοντας ότι τα νεότερα δεδομένα που έχουν αρχίσει να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται από το 2006, βασίζονται πάρα πολύ στη νευροβιολογία του εγκεφάλου.
«Η διατροφική διαταραχή δεν είναι καθαρά ψυχιατρική νόσος, με την έννοια την οποία μέχρι τώρα γνωρίζαμε. Παίζει ρόλο η κληρονομικότητα, τα γονιδιακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Πχ η τελειομανία είναι γονιδιακό χαρακτηριστικό, το παίρνουμε από τους συγγενείς μας. Η επιμονή, η αποφασιστικότητα, το άγχος, η ανταγωνιστικότητα, η παρορμητικότητα, η εσωστρέφεια. Αυτά είναι γονιδιακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας και αν κάποιος βρεθεί σε ένα κατάλληλο περιβάλλον, όπως αυτό που ζούμε που ενισχύει τη δίαιτα και την αλλαγή στο σώμα, αν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, οι πιθανότητες να νοσήσει αυξάνονται. Αν δεν τα έχει, μπορεί απλά να παραμένει σε μία δυσλειτουργική σχέση με την τροφή χωρίς όμως να νοσήσει».
Πλήττονται 9 σημεία του εγκεφάλου που δεν αφήνουν τον ασθενή να δει την πραγματική του εικόνα
Υπάρχει μία δυσκολία στην ερμηνεία της νόσου. Υπάρχουν πολλοί μύθοι και δυστυχώς η πλειονότητα του κόσμου δεν γνωρίζει ποια είναι η πραγματική φύση της νόσου, λέει η κ. Τσιάκα αναφερόμενη τόσο στη βουλιμία όσο και στην ανορεξία. «Είναι πλέον αποδεδειγμένο από έρευνες, ότι ο εγκέφαλος είναι «τυφλός» σε κάποια σημεία, όσον αφορά και τις δύο διαταραχές. Οπότε ο ασθενής δεν μπορεί να ερμηνεύσει ακριβώς αυτά τα οποία αντιλαμβάνεται, από το περιβάλλον, αλλά και από το ίδιο του το σώμα. Δυσκολεύεται πάρα πολύ να τα επεξεργαστεί και να λειτουργήσει με τον τρόπο που λειτουργεί οιοσδήποτε δεν πάσχει από διατροφική διαταραχή».
Τι συμβαίνει δηλαδή όταν τα άτομα δεν βλέπουν στον καθρέφτη τους την πραγματική τους εικόνα στην περίπτωση της ανορεξίας;
Αυτό που συμβαίνει ονομάζεται ανοσογνωσία κι έχει να κάνει με τον εγκέφαλο λέει η κ. Τσιάκα. «Ο εγκέφαλος αδυνατεί να αναγνωρίσει αυτό το οποίο του συμβαίνει. Κάποιος που έχει καρκίνο, όταν βλέπει κάποια σημάδια πάει στο γιατρό για να το διερευνήσει περαιτέρω. Δυστυχώς στη ανορεξία αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθότι έχει βρεθεί σε μελέτες ότι πλήττονται 9 σημεία του εγκεφάλου στην ανορεξία. Τα σημεία αυτά είναι κομβικά καθότι αφορούν τον τρόπου που επικοινωνούμε με το περιβάλλον, τη λήψη αποφάσεων, τα πλάνα, τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την τροφή (αν νιώθουν κορεσμό ή πείνα δεν έχουν σχέση με ψυχολογικά χαρακτηριστικά, αλλά είναι καθαρά βιολογικά). Ο λόγος που υπάρχει η διαστρέβλωση της εικόνας δεν έχει ψυχολογικό υπόβαθρο. Είναι καθαρά βιολογικό, γιατί αφορά την υπερδιέγερση του βρεγματικού λοβού στον εγκέφαλο, που συνδέεται πάρα πολύ με την αντίληψη που έχουμε για το θέμα μας.
Γένους θηλυκού οι τροφικές διαταραχές
Σύμφωνα με την κ. Τσιάκα τόσο η βουλιμία, όσο και η ανορεξία έχουν να κάνουν με τα οιστρογόνα γι’ αυτό και πλήττουν περισσότερο τις γυναίκες. «Για παράδειγμα αν μία έφηβη περιορίσει το φαγητό, μειώνεται αυτομάτως το λίπος, άρα μειώνονται τα οιστρογόνα, άρα αν έχει γονιδιακή προδιάθεση θα νοσήσει», λέει.
Σε ερώτηση για το πότε η νόσος αντιστρέφεται πλήρως η κ. Τσιάκα απαντά: «Αν κάποιος αποταθεί σε ειδικό πριν την ηλικία των 25, ακόμη και αν είναι πολλά χρόνια στη νόσο, θα του πάρει λίγο παραπάνω χρόνο, αλλά μπορεί να κάνει πλήρη αποκατάσταση. Κι ο λόγος είναι ότι ο εγκέφαλος αναπτύσσεται μέχρι τα 25. Σε μεγαλύτερες ηλικίες υπάρχει βελτίωση, αλλά όχι πλήρης αποκατάσταση».
