Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ποὺ πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες γιορτάσαμε, ἀποτελεῖ τὴν ἀνατολὴ τοῦ Ἠλίου τῆς δικαιοσύνης καὶ σημαίνει τὴν ἀπαρχὴ ὑπαρξιακοῦ καὶ σωστικοῦ διαλόγου τοῦ Θεοῦ μὲ τὸν ἄνθρωπο ποὺ θέλει νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸ σκοτάδι τοῦ μίσους καὶ τῆς καταστροφῆς καὶ νὰ ἀντικρύσει τὸ φῶς τῆς θείας ἀγάπης.
Μετὰ τὴ λυτρωτικὴ αὐτὴ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν ἱστορία τοῦ ἀν-θρωπίνου γένους προβάλλει ἀσφαλῶς κάποιο χρέος γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ποιό εἶναι τὸ χρέος αὐτὸ, μᾶς τὸ διακηρύττει ὁ Χριστὸς στὰ πρῶτα λόγια ποὺ πρό-φερε ὅταν ἄρχισε τὸ λυτρωτικὸ ἔργο του ἀνάμεσα στοὺς ἀν-θρώπους καὶ ποὺ τὸ συνοψίζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὴν ἀκόλουθη φράση τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς: «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».
Τί εἶναι ὅμως ἡ μετάνοια ἔτσι ὅπως τὴ διακηρύττει ὁ Χριστός; Εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀλλαγὴ σκέψεων, ἢ ἡ ἀλλαγὴ τρόπου ζωῆς; Εἶναι ὁ αὐτοέλεγχος καὶ ἡ αὐτοκριτική, ὅπως τὴ σύστησαν πολλοὶ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι; Ἡ μετάνοια γιὰ τὸν Χριστό εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο ἀπὸ ὅλα αὐτά.
Ὁ φόβος τοῦ θανάτου δημιούργησε μέσα στὸν ἄνθρωπο τὴν ἐπιθυμία γιὰ διασφάλιση τοῦ ἐγώ του, τὴ δίψα γιὰ ζωὴ καὶ γιὰ ἐπιτυχία. Ὅλα αὐτὰ εὐνόησαν τὸν ἀνθρωποκεντρισμὸ τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου. Ἡ μετάνοια σημαίνει ἀπάρνηση τοῦ ἐγὼ μὲ ὅλους τοὺς μηχανισμοὺς ποὺ δημιούργησε γιὰ νὰ κρατηθεῖ στὴ ζωὴ καὶ νὰ ἀποφύγει τὴ σκέψη τοῦ θανάτου. Μετάνοια σημαίνει ἐπιστροφὴ στὸ Θεό. Ἡ αὐτοκριτικὴ εἶναι τὸ πρῶτο σκαλοπάτι, στόχος τελικὸς ἡ ἐπιστροφὴ στὸ Θεὸ καὶ στὴν ἐναρμόνιση τῆς ζωῆς μας μὲ τὸ θεῖο θέλημά Του.
Στὸ πρῶτο κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ ἡ ἀνάγκη τῆς μετανοίας προσδιορίζεται καί ἀπὸ κάποια ἄλλη πραγματικότητα: ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Οἱ ἄνθρωποι προτρέπονται καὶ καλοῦνται νὰ μετανοήσουν, ὄχι γιὰ νὰ ἔλθει ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ γιατὶ ἤδη ἦλθε. Ἔτσι, ἡ μετάνοια παρουσιάζεται ἐδῶ σάν ἡ ἀπάντηση τοῦ ἀνθρώπου στή λύτρωση πού τοῦ προσφέρει ὁ Θεός, σάν ἔσχατη δυνατότητα τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά ἀποκτήσει νόημα καί νά γίνει κτῆμα τοῦ καθενός αὐτό πού ὁ Θεός προσφέρει σέ ὅλους, τήν σωτηρία.
Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν προδιορίζεται χρονικά ἤ τοπικά, εἶναι μιά νέα δυνατότητα γιά τόν ἄνθρωπο, ἕνας νέος τρόπος ζωῆς πού κυριαρχεῖται ὄχι ἀπό το μίσος ἀλλά ἀπό τήν ἀγάπη, ὄχι ἀπό τήν ἐπικράτηση τοῦ ἐγώ ἀλλά ἀπό τή νέκρωση του, ὄχι ἀπό τόν φόβο τοῦ θανάτου ἀλλά ἀπό τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Τή βασιλεία αὐτή τή γεύεται ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἀφήσει τόν ἑαυτό του νά νιώσει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἐπαναλαμβάνοντας πάντοτε τό αἴτημα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς: «Ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου, γεννηθήτω τό θέλημά Σου».
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
