Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2023 στο Δάσος της Δαδιάς, προέκυψε ένα σημαντικό ερώτημα. Πώς θα ανταποκριθούν τα μικρόπουλα (στρουθιόμορφα); Μια ομάδα που εξαρτάται άμεσα από τη διαθεσιμότητα ζωντανών δέντρων για φωλεοποίηση και τροφή. Με την απώλεια μέρους των φυσικών χώρων φωλιάσματος, παρουσιάστηκε η ανάγκη για την υποστήριξή τους. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΠΒΘ ξεκίνησε και συνεχίζει ένα πρόγραμμα ενίσχυσης των πληθυσμών τους, τοποθετώντας τεχνητές φωλιές, ταΐστρες και πραγματοποιώντας συστηματικές καταγραφές για να παρακολουθήσει την εξέλιξη των ειδών μετά τη φωτιά.

Το 2024 ολοκληρώθηκε η πρώτη συστηματική αποτύπωση της κατάστασης και το 2025 οι ίδιες περιοχές παρακολουθήθηκαν εκ νέου, κάτι που μας επιτρέπει πλέον να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα της προόδου μέσα στη διετία. Συνολικά, το 2025, καταγράφηκαν 1540 άτομα από 62 είδη πτηνών, πολλά από τα οποία είναι είδη που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τεχνητές φωλιές. Η παρουσία τους δείχνει ότι ένα σημαντικό μέρος της ορνιθοπανίδας παραμένει στο δάσος και σταδιακά ανακάμπτει.

Αρκετά κοινά δασικά είδη, όπως ο σπίνος, ο καλόγερος, η γαλαζοπαπαδίτσα, το κοτσύφι και ο φλώρος εμφανίζονται σταθερά και σε αρκετές περιπτώσεις με ελαφρώς αυξημένους αριθμούς σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παράλληλα, οι μεταβολές στο τοπίο μετά τη φωτιά, με την αύξηση της χαμηλής βλάστησης και τη δημιουργία πιο ανοιχτών ενδιαιτημάτων, προσελκύουν και νέα είδη που αξιοποιούν αυτές τις διαφορετικές συνθήκες, όπως το σιρλοτσίχλονο, το βλαχοτσίχλονο και ο αετομάχος. Η παρουσία τους αποτελεί ένα φυσιολογικό και αναμενόμενο στάδιο της μεταπυρικής εξέλιξης του οικοσυστήματος.

Ένα από τα πιο ενθαρρυντικά ευρήματα αφορά την επιτυχημένη χρήση των τεχνητών φωλιών. Από τις φωλιές που τοποθετήθηκαν, ένα σημαντικό ποσοστό χρησιμοποιήθηκε και μάλιστα σημειώθηκαν αρκετές επιτυχημένες αναπαραγωγές, κυρίως από είδη παπαδίτσας. Η αύξηση σε χρήση η οποία έφτασε στο 25% του συνόλου των φωλιών σε σχέση με το 2024 ήταν αναμενόμενη, καθώς τα πουλιά συνήθως χρειάζονται ένα διάστημα εξοικείωσης πριν αξιοποιήσουν συστηματικά τις τεχνητές φωλιές. Οι φωλιές σε περιοχές χαμηλότερης δριμύτητας καύσης εμφάνισαν τα καλύτερα αποτελέσματα, κάτι που συνδέεται με τη μεγαλύτερη παρουσία ζωντανής βλάστησης και εντόμων. Αντίστοιχα, οι ταΐστρες που παρουσίασαν μεγαλύτερη κατανάλωση τροφής ήταν και εκείνες γύρω από τις οποίες εντοπίστηκαν περισσότερες φωλιές με δραστηριότητα, υποδεικνύοντας ότι η παροχή τροφής λειτουργεί υποστηρικτικά ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες.

Η συνολική εικόνα που προκύπτει από τη διετία 2024–2025 είναι θετική. Η αφθονία και η ποικιλότητα των μικρόπουλων εμφανίζουν μια ήπια αλλά σταθερή αύξηση, ενώ το δάσος ανακάμπτει σταδιακά. Η βλάστηση πυκνώνει, η εντομοπανίδα επανέρχεται και διαμορφώνονται νέες οικολογικές θέσεις τις οποίες εκμεταλλεύονται διαφορετικά είδη. Τα μικρόπουλα παραμένουν στο δάσος παρά τις δυσκολίες, προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες και αξιοποιούν τις τεχνητές θέσεις φωλιάσματος που προσφέρθηκαν για να υποστηρίξουν τη μεταπυρική περίοδο. Ίσως οι μοναδικοί χαμένοι είναι τα είδη τα οποία έχουν μεγάλη εξειδίκευση σε κλειστές μορφές δάσους, με αποτέλεσμα να έχουν περιοριστεί σε λίγες θέσεις μέχρι ως ότου ανακάμψει το δάσος.

Παρότι η φωτιά του 2023 άφησε πίσω της ένα ιδιαίτερα υποβαθμισμένο περιβάλλον, τα στοιχεία δείχνουν ότι το Δάσος της Δαδιάς βρίσκεται πλέον σε μια ουσιαστική φάση αναγέννησης. Η συνέχιση της παρακολούθησης θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις μακροπρόθεσμες τάσεις και τη δυναμική της ανάκαμψης. Ωστόσο, τα δεδομένα μέχρι σήμερα αποτυπώνουν μια ξεκάθαρη κατεύθυνση: η ορνιθοπανίδα έχει αρχίσει να επανέρχεται και το δάσος προχωρά, αργά αλλά σταθερά προς την αποκατάσταση.