Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θησαυρούς βιοποικιλότητας της Ελλάδας και της Ευρώπης. Οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2022 και κυρίως του 2023 έκαψαν μεγάλο μέρος της έκτασής του, προκαλώντας έντονες πιέσεις στους πληθυσμούς της χερσαίας πανίδας. Για την αποτύπωση των συνεπειών υλοποιήθηκε μελέτη σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, η οποία συνέκρινε δεδομένα από πριν και μετά τις φωτιές.
Τα αποτελέσματα δείχνουν σαφείς διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε αμφίβια και ερπετά. Στα αμφίβια καταγράφηκε παρουσία του 73% των ειδών μετά την πυρκαγιά, στοιχείο που δείχνει σχετική ανθεκτικότητα. Η ύπαρξη υδάτινων σωμάτων και η καλοκαιρινή νάρκη φαίνεται να λειτούργησαν προστατευτικά. Παρότι οι πληθυσμοί τους μειώθηκαν σε αριθμό, η πλειονότητα των ειδών εξακολουθεί να απαντάται στο Πάρκο.
Η εικόνα όμως για τα ερπετά είναι πολύ πιο ανησυχητική. Από τα 29 είδη που είχαν καταγραφεί, μόλις το 31% εντοπίστηκε ξανά μετά την πυρκαγιά. Οι πληθυσμοί των χελωνών (Testudo hermanni και Testudo graeca) υπέστησαν δραματική πτώση, με ελάχιστες παρατηρήσεις μεμονωμένων ατόμων και συγκεκριμένα από 13,8 άτομα ανά εκτάριο (ha) το 2015 σε 1,03 άτομα/ha μετά την πυρκαγιά, γεγονός που αποτελεί μια μείωση της τάξης του 92,54% σε σχέση με το 2015. Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι κανένα φίδι δεν καταγράφηκε έως και 14 μήνες μετά την πυρκαγιά.
Η απώλεια πάνω από τα δύο τρίτα των ειδών ερπετών αποτελεί ένδειξη ότι η συγκεκριμένη ομάδα επλήγη περισσότερο από κάθε άλλη. Η έλλειψη κινητικότητας και τα ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά τους (π.χ. χαμηλή ικανότητα διαφυγής από τα μέτωπα πυρκαγιάς) τα καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτα. Η απουσία φιδιών, εκτός από βιολογική, είναι και λειτουργική απώλεια, καθώς αυτά κατέχουν καίριο ρόλο ως μεσαίοι θηρευτές στη ρύθμιση των οικοσυστημάτων.
Τα παραπάνω ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για στοχευμένες δράσεις αποκατάστασης και για μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης. Η μελλοντική δασική πολιτική στην περιοχή θα πρέπει να ενσωματώσει την έννοια της μωσαϊκότητας των οικοτόπων και να δοθεί έμφαση στην εκτατική κτηνοτροφία, που μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της ετερογένειας του τοπίου – ένας ρόλος που είχε υποτιμηθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Δείτε περισσότερα εδώ
Η μελέτη υλοποιήθηκε στο πλαίσιο δράσεων αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων από την πυρκαγιά του 2023 που εντάσσονται σε ευρύτερο πρόγραμμα αποκαταστάσεων σε διάφορες χώρες του κόσμου και χρηματοδοτούνται από το WWF International.
