Ο πολιτισμός στα πλαίσια της σύγχρονης πόλης μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης γα μια κοινωνία. Το ζήτημα του πολιτισμού και της κοινωνικής συνοχής βρέθηκε στο επίκεντρο διεθνών και υπερεθνικών οργανισμών, όπως είναι η UNESCO και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ευημερία των πολιτών δεν αναφέρεται μόνο στην εξασφάλιση των υλικών μέσων και συνθηκών διαβίωσης αλλά και στην ποιότητα ζωής των ατόμων. Στο πλαίσιο αυτό ο πολιτισμός αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας που συμβάλλει μέσω της αλληλεπίδρασής του με διάφορους κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες, στην κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη.
Στην Ελλάδα η πολιτιστική πολιτική χαράσσεται κατεξοχήν από το Υπουργείο
Πολιτισμού. Οι κύριοι φορείς όμως, πολιτισμικής διαχείρισης στις τοπικές κοινωνίες είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού, οι οποίοι εξαιτίας και του ρόλου τους, ασκούν πολιτισμική πολιτική κυρίως μέσα από τις υπηρεσίες τους ή τα νομικά πρόσωπα. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη πολιτιστικών πολιτικών στις δυτικές ευρωπαϊκές πόλεις ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970. Στην Ελλάδα οι αρμοδιότητες καθορίστηκαν με το Ν. 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», ο οποίος αναφέρει ότι «οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας». Το 2011 τέθηκε σε ισχύ το «Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010), σύμφωνα με το οποίο οι αρμοδιότητες των Δήμων διευρύνθηκαν, ενώ το μοντέλο διακυβέρνησης εναρμονίστηκε με το θεσμικό κεκτημένο, νομικό και πολιτικό, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Συνθήκη της Λισαβόνας, όπως και επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου. Στο νέο αυτοδιοικητικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε, όλα τα δημοτικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου συγχωνεύονται (άρθρο 109) σε δύο κοινωφελείς επιχειρήσεις (άρθρο 103), μία για τις προνοιακές- κοινωνικές υπηρεσίες και για θέματα παιδείας και μια για τις πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, με αρμοδιότητα τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτιστικών δραστηριοτήτων αλλά και την επιχορήγηση φορέων που αναπτύσσουν πολιτιστικές δραστηριότητες στα πλαίσια του Δήμου.
Από τα ως άνω φαίνεται ότι ο πολιτισμός αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο στον αναπτυξιακό ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης, με κέντρο τον άνθρωπο. Στο πλαίσιο αυτό ο δήμος μας έχει τη δυνατότητα και την υποχρέωση για συνεχείς
διορθωτικές παρεμβάσεις μιας αρθρωμένης πολιτιστικής πολιτικής η οποία θα αναδεικνύει τη μοναδική πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής, ενώ θα υπηρετεί την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη.
Τα ως άνω τα αναφέρω γιατί επεξεργάστηκα την ίδρυση και λειτουργία του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου. Είναι ένας θεσμός πολιτισμού που απουσιάζει από την περιοχή παρά την επιθυμία και τη διάθεση πολλών ερασιτεχνικών θεατρικών ομάδων και μαθητών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μας. Κατά τη διάρκεια συλλογής των απαραιτήτων στοιχείων και προσχεδίων με σκοπό την κατάθεση ολοκληρωμένης και τεκμηριωμένης πρότασης διαπίστωσα ότι η πολιτιστική πολιτική του δήμου πάσχει. Ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δημιουργηθεί το πλαίσιο που θα καθορίζει την πολιτιστική πολιτική του Δήμου και θα επιτρέπει τις σχετικές δράσεις. Σ’ αυτό το πνεύμα και χωρίς να παραβλέψω τον αρχικό στόχο, νομίζω ότι θα πρέπει να δούμε σοβαρά την ίδρυση και λειτουργία Κοινωφελούς Επιχείρησης για τον πολιτισμό που θα ενσωματώνει το σύνολο των δομών πολιτισμού του Δήμου.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τις υπ΄αριθ. 201/2011 και 313/2011 Αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, αποφασίστηκε η Λύση και Εκκαθάριση των δώδεκα (12) Κοινωφελών Επιχειρήσεων. Με τις υπ΄αριθ. 205/2011 και 207/2011 Αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου συστάθηκαν δύο Ν.Π.Δ.Δ. Η πρώτη απόφαση αφορούσε την ίδρυση του ΠΟΛΥ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ και η δεύτερη απόφαση αφορούσε την ίδρυση του Α.ΠΟ.Κ.Δ.Α. Με το από 31.08.2011 πρακτικό της 18ης συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου το προσωπικό των καταργούμενων Κοινωφελών Επιχειρήσεων μεταφέρθηκε οργανικά στα δύο Ν.Π.Δ.Δ. Τα ως άνω είχαν σαν αποτέλεσμα πολλές δομές πολιτισμού να μην έχουν νομική μορφή και κανονισμούς λειτουργίας, ενώ άλλες να υπάγονται στο Αυτοτελές Γραφείο Δημάρχου, όπως είναι το Δημοτικό Ωδείο, η Φιλαρμονική κ.ά. Υπάρχει βέβαια η ύπαρξη και άλλων δομών ή υποδομών που δεν έχουν σαφές πλαίσιο λειτουργίας, όπως είναι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το θερινό θέατρο στην περιοχή Αλτιναλμάζη, η υπό σύσταση πινακοθήκη κ.ά.
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα αυτό να αλλάξει. Σε ό,τι αφορά την ίδρυση του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης υπάρχουν Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, τα οποία συστάθηκαν πριν την εφαρμογή του νόμου και κατοχυρώθηκαν. Η κατάθεση πρότασης και έγκρισης ίδρυσης και λειτουργίας με την επωνυμία Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Αλεξανδρούπολης θα απορριφτεί. Αν η πρόταση ίδρυσης κατατεθεί με άλλη επωνυμία, όπως Δημοτικό Θέατρο Αλεξανδρούπολης, τότε ούτε πρόβλημα έγκρισης υπάρχει ούτε και θα υπολείπεται των δικαιωμάτων που έχει το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο (Συνημμένο: Προτεινόμενος Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Δημοτικού Θεάτρου Αλεξανδρούπολης).
Για τους λόγους αυτούς και όσους αναλυτικά θα εκθέσω στο συμβούλιο.
Ζητώ
Το συμβούλιο να εγκρίνει την πρόταση σύστασης – άρθρο 103 του ν. 3852/2020 και άρθρα 252,254 του ν. 3463/2006 – Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισμού του Δήμου Αλεξανδρούπολης η οποία θα ενσωματώσει το σύνολο των πολιτιστικών δομών και υποδομών του Δήμου και την ίδρυση Δημοτικού Θεάτρου σύμφωνα με τον συνημμένο Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ
Σύμβουλος Δημοτικής Κοινότητας Αλεξανδρούπολης & Μέλος του Δ.Σ. ΤΙΕΔΑ Α.Ε
