Αμέσως μετά την καθαρά Δευτέρα, η οποία φέτος «πέφτει» στις 18 Μαρτίου, ξεκινάει η νηστεία της Σαρακοστής.
Η παράδοση προστάζει ότι κατά τη διάρκεια της νηστείας, σε γενικές γραμμές απαγορεύονται κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά, λάδι και κρασί.
Ωστόσο τα Σάββατα και τις Κυριακές επιτρέπονται το λάδι και το κρασί, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο, που είναι το μοναδικό Σάββατο του έτους στο οποίο απαγορεύονται λάδι και κρασί.
Στις 25 Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων τρώμε ψάρι.
To έθιμο
Το έθιµο της Σαρακοστής στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιµα που σχετίζονται µε τη γιορτή του Πάσχα. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που βοηθούσε στο παρελθόν να μετρούν τις ημέρες της νηστείας ελλείψει ημερολογίων.
Στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας η κυρά Σαρακοστή ήταν µια χάρτινη ζωγραφιά που απεικόνιζε µια γυναίκα, µε επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της Σαρακοστής, µε σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται και µε κλειστό στόµα γιατί νηστεύει, δεν κουτσομπολεύει και δεν κατακρίνει.
Το ημερολόγιο αυτό συνόδευε µικρούς και µεγάλους στην νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι κι έτσι ήξεραν πόσες εβδοµάδες νηστείας απέµεναν µέχρι το Πάσχα.
Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο χάρτινο πόδι, το οποίο δίπλωναν και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν έπειτα το σύκο αυτό µαζί µε άλλα και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι. Σε άλλες περιοχές τοποθετούσαν το πόδι στο ψωµί της Αναστάσεως. Όποιος έβρισκε στο κομμάτι του το πόδι ήταν ο τυχερός.
Σε άλλα µέρη της Ελλάδας, η κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγµένη από χαρτί αλλά από ζυµάρι. Το ζυµάρι φτιαχνόταν από αλεύρι, αλάτι και νερό.
Μια τρίτη παραλλαγή θέλει την κυρά Σαρακοστή φτιαγµένη από πανί και γεµισµένη µε πούπουλα. Ωστόσο σηµαντική διαφορά έχει η κυρά Σαρακοστή που έφτιαχναν στον Πόντο. Εκεί κρέµαγαν από το ταβάνι µια πατάτα ή ένα κρεµµύδι που πάνω του είχε καρφωµένα εφτά φτερά κότας, το ηµερολόγιο αυτό το ονόµαζαν «κουκουρά». Κάθε εβδοµάδα αφαιρούσαν ένα φτερό κι έτσι µέτραγαν το χρόνο µέχρι την Ανάσταση.
