Τον Δεκέμβριο του 2018 με απόφαση του τότε Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης η χρήση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Παλιού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης, παραχωρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου για τα επόμενα 35 χρόνια.
Ως πρώτη παρατήρηση για την όποια δυνατότητα αξιοποίησης του χώρου αυτού, είναι η αναγκαιότητα σύνταξης ενός (ΕΧΣ) Ειδικού Χωρικού Σχεδίου με σκοπό να λυθούν πολεοδομικά και χωροταξικά ζητήματα. Σαφώς και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το εν εξελίξει (ΓΠΣ) Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, σε ότι αφορά χρήσεις γης, μεταφορά συντελεστή δόμησης κλπ. δηλαδή βασικές προϋποθέσεις για να δοθούν οι κατευθυντήριες αρχές με σκοπό την βέλτιστη λύση. Βασικό ζήτημα φυσικά η εξεύρεση του κατάλληλου χρηματοδοτικού εργαλείου.
Ένα από τα σενάρια που θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, είναι η δαπανηρή ανακατασκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων μέσω ΣΔΙΤ για τη στέγαση των υπηρεσιών της Περιφέρειας, διόλου όμως ελκυστική-εφικτή πρόταση με τα σημερινά δεδομένα. Εξάλλου αυτή την πρόταση είχε προκρίνει προ ετών χωρίς κάποιο αποτέλεσμα και ο αείμνηστος Περιφερειάρχης ΑΜΘ, ο Γιώργος Παυλίδης.
Η σκληρή αλήθεια είναι πως ούτε το ελληνικό δημόσιο έχει πλέον την οικονομική δυνατότητα για υλοποίηση των αναγκαίων έργων υποδομής, ούτε τα κοινοτικά κονδύλια κατευθύνονται κατά προτεραιότητα στη χώρα μας πλέον.
Από τα 1,8 δισ. ευρώ που είναι το ύψος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) το 2019, τα 1,6 δισ. είναι κοινοτικά κονδύλια και μόλις 204 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από εθνικούς πόρους. Τα 1,8 δισ. ευρώ δεν φτάνουν ούτε για τη συντήρηση των σημερινών υποδομών, όχι προφανώς για νέα έργα.
Αυτό όμως που έχει σήμερα εξαιρετικό ενδιαφέρον είναι
οι πρότυπες προτάσεις (unsolicited proposals -USP), ένα νέο εργαλείο χρηματοδότησης και υλοποίησης νέων έργων υποδομής, που αποτελεί βασικό τμήμα των αξόνων στρατηγικής προτεραιότητας του νέου υπουργού Υποδομών Κώστα Αχ. Καραμανλή.
Ο όρος μεταφράζεται ως «αυτόκλητες προτάσεις» αλλά στην ορολογία αποδίδεται ως «πρότυπες προτάσεις» ή ως «προτάσεις καινοτομίας». Τον τελευταίο όρο έχει επιλέξει η ΝΔ στο πρόγραμμά της.
Στα unsolicited proposals, ο ιδιώτης διαμορφώνει μία πρόταση για ένα έργο που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν εντάσσεται στον κρατικό σχεδιασμό.
Έστω, για παράδειγμα, ότι ο προτείνων έχει καταλήξει σε ένα έργο υποδομής ανταποδοτικό, με σαφή αναπτυξιακά πλεονεκτήματα, το οποίο είναι χρηματοδοτήσιμο από ιδιωτικά κεφάλαια και διεθνείς χρηματαγορές. Παρόλ’ αυτά, δεν έχει ενταχθεί στις προτεραιότητες της δημόσιας διοίκησης. Μετά από μία συγκεκριμένη διαδικασία, ο προτείνων μπορεί να υποβάλει σε ειδική υπηρεσία του αρμόδιου Υπουργείου που θα είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση πρότυπων προτάσεων, μία προκαταρκτική προμελέτη βιωσιμότητας – σε συνεργασία και με οικονομικό σύμβουλο – καθώς κι ένα οδικό χάρτη με όλα τα στάδια. Ένα σχέδιο χρηματοδότησης, το οποίο μπορεί να προβλέπει ακόμα και μηδενική συμβολή από το κράτος.
Στη συνεχεία, εφόσον η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου κρίνει πως η πρότυπη πρόταση εναρμονίζεται με το αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας στον τομέα των Υποδομών και δημιουργεί οφέλη, μπορεί να ζητήσει από τον προτείνοντα να την εξειδικεύσει, υποβάλλοντας προμελέτες και αναλυτικό οδικό χάρτη, καθώς και επιστολές δέσμευσης από χρηματοδοτικούς οργανισμούς.
Ακολούθως, το υπουργείο δρομολογεί μία διαγωνιστική διαδικασία η οποία θα διεξαχθεί με βάση το νόμο για τα ΣΔΙΤ ή και τις παραχωρήσεις. Να διευκρινίσουμε ότι μία πρότυπη πρόταση οδηγεί, κατά βάση, στη συμβασιοποίηση είτε ως ΣΔΙΤ είτε ως παραχώρηση ενός έργου υποδομής.
Σύμφωνα με την διεθνή εμπειρία μία πρότυπη πρόταση, που στηρίζεται σε δικλείδες ασφαλείας και διαφάνειας, μπορεί να ενθαρρύνει ιδιώτες επενδυτές.Παράλληλα, στην αρχική φάση της εκτίμησης βιωσιμότητας ενός project, μέσω μίας πρότυπης πρότασης, δίνεται η δυνατότητα στην κυβέρνηση να προσδιορίζει, με μεγαλύτερη ευκολία, ποια είναι η βέλτιστη μέθοδος για ένα έργο υποδομής.
Εν γένει, το οφέλη των πρότυπων προτάσεων είναι περισσότερα από τα πιθανά μειονεκτήματα, τα οποία θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν, εάν τηρηθούν, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα, συγκεκριμένες αρχές, όπως:
-η υπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος
-το κριτήριο της οικονομικής αποδοτικότητας
-η χρηματοοικονομική βιωσιμότητα
-η εύλογη τιμολόγηση ενός έργου με βάση τους όρους της αγοράς
-η διαφάνεια και η λογοδοσία και
-η εναρμόνιση των διαδικασιών μεταξύ των Συμπράξεων Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και των πρότυπων προτάσεων.
Παύλος Α. Μιχαηλίδης
Δημοτικός Σύμβουλος Μέλος του ΔΣ της ΠΕΔ/ΑΜΘ
