Το 2022 η Raycap προσκάλεσε το Μουσείο Μπενάκη να συνδιοργανώσει μια σειρά εκθέσεων επιμελημένων ειδικά για το οθωμανικό τζαμί Σαντιρβάν στη Δράμα, με αντικείμενα από τις ποικίλες συλλογές του. Το Σάββατο 21 Ιουνίου εγκαινιάζεται η έκτη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη στο Σαντιρβάν, με τίτλο «Χίλιες και μια μορφές, ζωγραφιές και σχήματα» και με σκοπό τη γνωριμία με την τέχνη του ισλαμικού κόσμου.
Η Συλλογή Ισλαμικής Τέχνης του Μουσείου Μπενάκη, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες παγκοσμίως, όχι μόνο λόγω μεγέθους αλλά και χάρη στην καλλιτεχνική και ιστορική της αξία.
Αποτελεί δε σημείο αναφοράς για τη διεθνή επιστημονική και μουσειακή κοινότητα.
Τα αντικείμενα και τα υφάσματα, που επιλέχθηκαν για την έκθεση, αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά μιας τέχνης που δημιουργήθηκε σε έναν κόσμο όπου το Ισλάμ είναι η κυρίαρχη θρησκεία. Η πλούσια και πολυδιάστατη αυτή παράδοση υπερβαίνει τα όρια της θρησκείας και περιλαμβάνει πολυτελή κοσμικά έργα που αντικατοπτρίζουν τεχνική δεξιοτεχνία και υψηλό επίπεδο καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η ισλαμική τέχνη χαρακτηρίζει την πολιτισμική ταυτότητα ενός κόσμου που, από τον 7ο αιώνα μ.Χ., επεκτάθηκε γεωγραφικά από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Κεντρική Ασία και την Άπω Ανατολή. Παρά τις διαφορές ανάμεσα σε περιοχές και περιόδους, η ισλαμική τέχνη προσδιορίζεται από τέσσερα κοινά βασικά στοιχεία: την καλλιγραφία, τη γεωμετρία, το αραβούργημα και την εικονογραφία.
Αδιάλειπτος θαυμασμός
Η τέχνη της γραφής (καλλιγραφία) θεωρείται στον κόσμο της Μέσης Ανατολής η ανώτερη μορφή καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο θαυμασμός για αυτήν παραμένει αδιάλειπτος ανά τους αιώνες, καθιστώντας την τη σημαντικότερη έκφραση τέχνης και αισθητικής.
Η πρώτη εμφάνιση έργων ισλαμικής καλλιγραφίας τοποθετείται στις τελευταίες δεκαετίες του 7ου αιώνα και από τότε συνεχίζει να ακμάζει και να εξελίσσεται, υιοθετώντας διαφορετικούς τύπους, οι οποίοι ακολουθούν σαφείς κανόνες στις αναλογίες και τη μορφή των γραμμάτων και των λέξεων.
Η γεωμετρία αποτυπώνει την αρμονία και την τάξη σε ένα χαρακτηριστικά επαναλαμβανόμενο διάκοσμο που καλύπτει οποιαδήποτε μεγέθους και σχήματος επιφάνεια.
Το αραβούργημα, ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία της ισλαμικής τέχνης, χαρακτηρίζεται από περίπλοκα και επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Φυτικά κοσμήματα και άνθη συχνά συνδυάζονται με γεωμετρικά μοτίβα, δημιουργώντας μια αρμονική σύνδεση της φύσης και των μαθηματικών, την οποία συναντάμε στην αρχιτεκτονική, την καλλιγραφία, τα υφάσματα, τα κεραμικά.
Σκηνές καθημερινής ζωής της άρχουσας τάξης
Η αποφυγή της απεικόνισης έμψυχων όντων, που χαρακτηρίζει τη θρησκευτική τέχνη, δεν εμπόδισε την ανάπτυξη μιας κοσμικής ισλαμικής εικονογραφίας. Η διάκριση μεταξύ θρησκευτικής και κοσμικής τέχνης ήταν σαφής τόσο στην αρχιτεκτονική, όσο και στη διακόσμιση πολυτελών αντικειμένων. Προσφιλές θέμα ήταν οι σκηνές καθημερινής ζωής της άρχουσας τάξης, όπως συμπόσια με μουσική και χορό, κυνήγι άγριων ζώων και αθλητικές δραστηριότητες.
Η έκθεση συνοδεύεται από ομότιτλο κατάλογο με συνοπτική παρουσιάση όλων των εκθεμάτών από την επιμελήτρια της έκθεσης, Μίνα Μωραΐτου, και σχεδιασμένο από την Έρη Αράπογλου – enARTE. O κατάλογος θα διατίθεται δωρεάν στους επισκέπτες της έκθεσης στο Σαντιρβάν, ενώ θα είναι διαθέσιμος οnline στο https://www.benaki.org/santirvan μετά τη λήξη της.
Συντελεστές
Επιμέλεια: Μίνα Μωραΐτου
Συντονισμός εργασιών: Raycap
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Ναταλία Μπούρα
Πρωτότυπη μουσική: Ηλίας Παντελιάς
Συντελεστές έκδοσης
Συγγραφέας: Μίνα Μωραΐτου
