Τοποθετήσεις της Ν. Γκαρά ως εισηγήτρια στο νομοσχέδιο για τις Ενεργειακές Κοινότητες στην κατ’ άρθρον συζήτηση και στη Β΄ Ανάγνωση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου:
EIΣΗΓΗΣΗ ΚΑΤ’ΑΡΘΡΟΝ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ
Παίρνοντας αφορμή από τη συζήτηση κυρίως με τους φορείς παρατηρήσαμε ότι το παρόν σχέδιο νόμου είναι κοινώς αποδεκτό και μάλιστα αναμένεται από τους εμπλεκόμενους η ψήφισή του το συντομότερο δυνατό, προκειμένου να ανοίξει η παραγωγή και η αγορά των ΑΠΕ.
Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω νομοσχέδιο για τις ενεργειακές κοινότητες , έχει ως κύριο στόχο να ενισχύσει την αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από μικρές επιχειρήσεις, ΟΤΑ, αλλά και ιδιώτες, ώστε εκτός από καταναλωτές να γίνουν και παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, με σημαντικά οφέλη στη μείωση του κόστους ενέργειας που καταναλώνουν.
Σε ότι αφορά τα κυριότερα άρθρα του προτεινόμενου νομοσχεδίου.
Όπως είπαμε ως Ενεργειακή Κοινότητα ορίζεται ένας αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με βασική αρχή τη διάχυση του οφέλους στα μέλη της ενεργειακής κοινότητας, καθώς και της τοπικής κοινωνίας
Συγκεκριμένα στις Εν. Κοιν έχουν δικαίωμα συμμετοχής φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. ή επιχειρήσεις αυτών και Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.
Ο ελάχιστος αριθμός μελών των Ε.Κοιν. είναι:
- 5 στην περίπτωση που τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός των Ο.Τ.Α ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα
- 2 στην περίπτωση Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού νησιωτικών περιοχών, με πληθυσμό κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους
- 3 στην περίπτωση που τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, εκ των οποίων τα δύο (2) τουλάχιστον να είναι Ο.Τ.Α.
Επίσης, ορίζονται τα κριτήρια εντοπιότητας, ώστε τουλάχιστον του 51% των μελών να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. , ώστε οι τοπικές κοινότητες να είναι αυτές που θα απολαμβάνουν τα οφέλη. Σημειώνεται επίσης πως τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οι Ο.Τ.Α. α’ κ β’ βαθμού μπορούν να συμμετέχουν σε περισσότερες από μια Ε.Κοιν.
Όσον αφορά τις συνεταιριστικές μερίδες για όλες τις Ε.Κοιν ισχύει ότι πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας, κάθε μέλος μπορεί να κατέχει και μία ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες. Ωστόσο για να αποφευχθούν τάσεις συγκεντροποίησης, έχει οριστεί ανώτατο όριο συμμετοχής 20% στο συνεταιριστικό κεφάλαιο που μπορεί να αποκτήσει κάθε μέλος, με μόνη εξαίρεση τους Ο.Τ.Α., που μπορούν να συμμετέχουν στο συνεταιριστικό κεφάλαιο με ανώτατο όριο το 40%, καθώς και με ανώτατο όριο συμμετοχής το 50% για τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού μικρών νησιωτικών περιοχών. Προβλέπεται πως μεταβίβαση συνεταιριστικής μερίδας σε μέλος ή σε τρίτο πρόσωπο γίνεται μόνο ύστερα από συναίνεση του διοικητικού συμβουλίου.
Στο σχέδιο νόμου περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος σύστασης των Ε. Κοιν, ο τύπος και το ελάχιστο περιεχόμενο του καταστατικού τους, όπως ρυθμίζονται και θέματα λύσης, συγχώνευσης ή μετατροπής των κοινοτήτων ανάλογα με την περίπτωση.
Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε, πως οι Ε. Κοιν δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, καθώς η διάθεση των κερδών παραμένει στην κοινότητα υπό μορφή αποθεματικού και η γενική συνέλευση ορίζει τους τρόπους κατανομής τους. Εξαίρεση αποτελούν οι εν. κοιν. στα μικρά νησιά όπου συμμετέχουν ΟΤΑ και δύνανται να διαθέτουν το πλεόνασμα σε έργα κοινής ωφέλειας. Επίσης, εξαίρεση προβλέπεται όταν τα μέλη – φυσικά πρόσωπα είναι τουλάχιστον 15 ή 10 όταν έχουν έδρα σε μικρό νησιωτικό δήμο και το 51% εξ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, αφότου κρατήσουν το προβλεπόμενο ποσοστό για το αποθεματικό.
Με τις διατάξεις του δέκατου άρθρου παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας Ενώσεων των συνεταιρισμών , οι οποίοι μπορούν να συστήσουν μια Ομοσπονδία. Τουλάχιστον πέντε Ε.Κοιν. με έδρα στην ίδια Περιφέρεια, μπορούν να συστήσουν ένωση ενεργειακών συνεταιρισμών, με σκοπό τον συντονισμό και την προώθηση των δραστηριοτήτων τους, ενώ οι ενώσεις ενεργειακών συνεταιρισμών όλης της χώρας, δύνανται επιπλέον, να συστήσουν Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών, με σκοπό τον συντονισμό και την καλύτερη εκπροσώπηση του ενεργειακού συνεταιριστικού κινήματος της χώρας.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι εισάγονται συγκριμένα οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης για τις Ενεργειακές Κοινότητες, αποδεικνύοντας έμπρακτα την πολιτική κατεύθυνση στήριξης των συνεταιριστικών σχημάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Ένταξη των Ε.Κοιν. στον Αναπτυξιακό Νόμο κατ’ αναλογία με τις ΚΟΙΝΣΕΠ καθώς και σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα και συγχρηματοδοτούμενα.
- Δυνατότητα για ειδικές προϋποθέσεις και όρους προνομιακής συμμετοχής ή εξαίρεσης από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών καθώς και προνομιακών χρεώσεων για υπηρεσίες στην αγορά.
- Απαλλαγή από το Ετήσιο τέλος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
- Προτεραιότητα χορήγησης άδειας παραγωγής, προσφοράς σύνδεσης και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
- Μειωμένες Εγγυητικές επιστολές.
Σημαντικό κίνητρο είναι επίσης πως οι Εν. Κοιν. θα μπορούν να αξιοποιούν τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, κάτι που προς το παρόν επιτρέπεται μόνο στους κατ’ επάγγελμα αγρότες και νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν κοινωφελείς ή άλλους δημοσίου συμφέροντος σκοπούς.
Στο δεύτερο τμήμα του νομοσχεδίου ρυθμίζονται κυρίως τεχνικά ζητήματα σε θέματα διαχείρισης ΑΠΕ. Πολύ συνοπτικά αναφέρω ότι αναγνωρίζεται η τηλεθέρμανση στα τεχνικά προγράμματα των ΔΕΥΑ, διευκολύνεται η αδειοδοτική διαδικασία σταθμών ΑΠΕ και ΣΥΘΗΑ, προβλέπεται η εναρμόνιση με την τεχνολογική εξέλιξη, επιτρέπεται η εγκατάσταση φόρτισης ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων σε δημόσιους χώρους, ρυθμίζονται ζητήματα χρήσεων γης για εκθέσεις, ζητήματα εγγυητικών επιστολών και αδειών παραγωγής ενέργειας, καθώς και η άμεση δυνατότητα στη ΡΑΕ σύστασης μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας.
Όπως βλέπουμε στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, όχι μόνο ρυθμίζει και εισάγει το νέο θεσμικό πλαίσιο, αλλά ρυθμίζει και ζητήματα για τις επόμενες δεκαετίες στον τομέα αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
ΕΙΣΗΓΗΣΗ Β’ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
είναι η τέταρτη συνεδρίαση που κάνουμε μετά και τις εισηγήσεις των φορέων, οι οποίοι ήτανε θετικοί στο νομοσχέδιο, αλλά και από την στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, οι οποίοι επίσης είχανε στάση θετική προς τη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία.
Κ. Παπαδόπουλε, νομίζω δεν θα φάμε αρκετό χρόνο με τις εισηγήσεις, οπότε θα έχουν αρκετό χρόνο και οι βουλευτές.
Εν συντομία, λοιπόν, και σε περίληψη όσων ακούστηκαν στις προηγούμενες επιτροπές, που αναλύθηκαν σχεδόν τα πάντα, σε ότι αφορά την εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία. Εκτιμούμε ότι είναι ένα νομοσχέδιο, το οποίο είναι μέρος του γενικότερου εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού στον ενεργειακό τομέα, εισάγει μια εντελώς διαφορετική λογική από αυτήν που έχουμε συνηθίσει έως τώρα, όχι μόνο σε περιβαλλοντικά ζητήματα, στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και στη λειτουργία και την ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών.
Ενισχύει σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα μαζί και με άλλες πρωτοβουλίες που πρόσφατα ανακοινώθηκαν από τον Υπουργό Ενέργειας, τον κ. Σταθάκη, που αφορά όχι μόνο στην αναπροσαρμογή του υπολογισμού των ΥΚΩ, αλλά και στην ενίσχυση των νοικοκυριών, όσων δεν μπορούσανε να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Αυτό είχε ως στόχο κανένα νοικοκυριό τους χειμερινούς μήνες να μην έχει πρόβλημα θέρμανσης αλλά και ηλεκτρισμού.
Εκτιμούμε λοιπόν, ότι η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, όπως προείπα, εισάγει μια διαφορετική λογική. Αυτή βάζει σε πρώτο πλάνο την ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών με στόχο την κοινωνική ωφέλεια. Όπως έχουμε περιγράψει, μας ενδιαφέρει ότι δίνει πάρα πολλά κίνητρα, ώστε οι ιδιώτες καταναλωτές στους Δήμους ή την Περιφέρειες και μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ενεργειακές κοινότητες , να αξιοποιήσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας , τις δημόσιες πηγές, τους δημόσιους πόρους, που υπάρχουν στην περιοχή τους και τα οφέλη, τα κέρδη, όχι τα χρηματικά, τα κέρδη από την αξιοποίηση, την παραγωγή της ηλεκτρικής, θερμικής, ψυκτικής ή άλλης ενέργειας να συμψηφίζεται με το ηλεκτρικό τους ρεύμα και παράλληλα να παράγουν και άλλα χρήσιμα προϊόντα. Για παράδειγμα, όπως έχουμε αναφέρει για την απορριπτόμενη ενέργεια ή από τα “σκουπίδια”, τα απορρίμματα των αγροτικών περιοχών να παράγονται πέλετ ή λιπάσματα.
Εκτιμούμε ότι θα έχει εφαρμογή σε πάρα πολλές περιοχές αλλά και σε πάρα πολλές χρήσεις. Δίνουμε δύο πολύ μεγάλα χαρακτηριστικά, κύρια που διαπερνούν τη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία . Αυτό που θα ήθελα να αναφέρω είναι από τη μία η έννοια της εντοπιότητας, ακριβώς γιατί μας ενδιαφέρει να ενεργοποιηθούν οι τοπικές κοινωνίες και τα κέρδη να μοιράζονται και να απολαμβάνονται από τους ίδιους τους ανθρώπους που παράγουν και αξιοποιούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην περιοχή τους. Γι’ αυτό και μπαίνει πολύ ισχυρά η έννοια της εντοπιότητας . Επίσης είναι ισχυρή η έννοια της κοινωνικής ωφέλειας και τις ωφέλειας που έχουν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες , οι οποίες έχουν τη δυνατότητα χωρίς να συμμετέχουν και να είναι μέλη της ενεργειακής κοινότητας, να απολαμβάνουν τις ωφέλειες από τον συμψηφισμό της ηλεκτρικής ενέργειας με το ρεύμα τους.
Και δεύτερο πάρα πολύ σημαντική έννοια και αξία που διαπερνά το σχέδιο νόμου, είναι η έννοια της νησιωτικότητας. Γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι η σύνδεση κυρίως με το ηλεκτρικό ρεύμα είναι αρκετά κοστοβόρα, γι’ αυτό και δίνεται η δυνατότητα σε μικρούς νησιωτικούς δήμους , σε μικρά νησιά, σε κατοίκους να δημιουργήσουν τη δική τους ενεργειακή κοινότητα, ώστε να έχουνε αυτονομία είτε στην χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, είτε στη χρήση θερμικής ενέργειας, είτε να έχουν μειώσεις στους λογαριασμούς τους από τον συμψηφισμό της ενέργειας αυτής. Ώστε σε ένα μακρόπνοο σχέδιο και σε μερικά χρόνια να μειωθεί η εξάρτηση από το κεντρικό δίκτυο και να μπορούν να έχουν αυτονομία και πολύ φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια στα νησιά αυτά.
Δε θα ήθελα να επεκτείνω άλλο την εισήγησή μου, άλλωστε έχουν συζητηθεί σχεδόν τα πάντα. Το τελευταίο όμως που θα ήθελα να αναφέρω, παίρνοντας κυρίως αφορμή και από τις τοποθετήσεις της αντιπολίτευσης είναι ότι το σημαντικό δεν είναι να ανοίξουμε το δρόμο σε μεγάλες επιχειρήσεις ή μεγάλες εταιρείες, ή μονοπωλιακές λογικές και μονοπωλιακούς ομίλους, που θα αξιοποιούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα τις παρέχουν στους πολίτες κυρίως με υψηλό κόστος. Αντιθέτως, η λογική αυτού του νομοσχεδίου είναι να ενεργοποιηθεί ο κάθε πολίτης , ο κάθε ιδιώτης, οι μικροί δήμοι, τα μικρά νησιά, οι μικρές επιχειρήσεις να αξιοποιούν τις ανανεώσιμες πηγές ή την απορριπτόμενη ενέργεια από άλλες χρήσεις, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας , να ενισχύσουν τις θέσεις εργασίας και τις τοπικές κοινωνίες και στον κατασκευαστικό κλάδο, για να μην το ξεχνάμε αυτό, και τις υπόλοιπες ωφέλειες που θα έχουνε από την αξιοποίηση των ενεργειακών κοινοτήτων με τη μορφή που δίνεται, έτσι ώστε το σύνολο των μικρών τοπικών κοινωνιών να απολαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ωφέλειας αυτής.
Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω πως απ΄ όσο γνωρίζουμε, οι πολίτες περιμένουν την ψήφιση του νομοσχεδίου και θα ήθελα να δώσω μόνο ένα παράδειγμα. Θα ήθελα να σας γνωστοποιήσω πως ήδη ο Δήμος Σαμοθράκης με τον Δήμο Αλεξανδρούπολης έχουνε πάρει απόφαση δημοτικών συμβουλίων με το που θα ψηφιστεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να συστήσουν και να δημιουργήσουν ενεργειακή κοινότητα ώστε κυρίως οι κάτοικοι του μικρού νησιού της Σαμοθράκης να απολαμβάνουν τα οφέλη από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση και την αξιοποίηση του πλαισίου του συγκεκριμένου νομοσχεδίου.
Σας ευχαριστώ και ελπίζω στην ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου.
