Πολλά έχουν ακουστεί για το σκηνικό των Ιμίων του 1996, ένα θερμό επεισόδιο που λίγο έλειψε να οδηγήσει την Ελλάδα σε πόλεμο με την γείτονα χώρα. Το παρόν άρθρο αποτελεί μία περιγραφή και ανάλυση των όσων συνέβησαν εκείνες τις νύχτες αλλά και των όσων στάθηκαν αφορμή στην δημιουργία της κρίσης των Ιμίων.
Βέβαια μία πολιτική ανάλυση πρέπει να είναι πάντα όσο το δυνατόν αντικειμενική, επομένως ο αναγνώστης στο τέλος θα πρέπει να έχει στο μυαλό του πως οι επιλογές δεν πρέπει να κρίνονται από το αποτέλεσμα αλλά από τα γεγονότα και τις καταστάσεις που επικρατούσαν την στιγμή που λήφθηκαν.
Στις 25 Δεκεμβρίου 1995, ανήμερα Χριστουγέννων, το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» θα προσαράξει σε αβαθή ύδατα κοντά στην ανατολική Ίμια και θα εκπέμψει σήμα κινδύνου. Ο Τούρκος πλοίαρχος αρνείται την βοήθεια του ελληνικού Λιμενικού υποστηρίζοντας ότι βρίσκεται σε τούρκικη περιοχή.
Έπειτα από συνεννόηση του ελληνικού με του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών δύο ελληνικά ρυμουλκά θα οδηγήσουν το τουρκικό φορτηγό πλοίο στο λιμάνι Κιουλούκ με την διευκρίνιση του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών, πως ασχέτως του ποιος θα αναλάμβανε την διάσωση, υπήρχε γενικότερο θέμα με το καθεστώς των Ιμίων.
Την ίδια ημέρα τούρκικο μαχητικό αεροσκάφος θα συντριβεί σε ελληνικά χωρικά ύδατα έπειτα από καταδίωξη ελληνικών και ο Τούρκος πιλότος θα διασωθεί με ελληνική βοήθεια. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 29 Δεκεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο εξωτερικών θα προβεί σε δήλωση όπου οι βραχονησίδες Ίμια παρουσιάζονται καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπόντρουμ και ανήκουν στην Τουρκία. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως το 1932 με την ιταλοτουρκική σύμβαση τα Ίμια ανήκουν και επίσημα πλέον στην Ιταλία ενώ το 1947 με την συνθήκη των Παρισίων τα Ίμια παραχωρούνται στην Ελλάδα.
Στην Τουρκία την περίοδο της κρίσης των Ιμίων πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνεργασίας είναι η Τανσού Τσιλέρ, για πολλούς μία κατάσκοπος της Αμερικής που ορίστηκε για να παίξει παιχνίδια υπέρ των Αμερικανών. Κάποιοι λένε πως η κρίση στα Ίμια ήταν μία καλή ευκαιρία για την Τσιλέρ να «κερδίσει πόντους» για τις επόμενες εκλογές και την διατήρησή της στην εξουσία της Τουρκίας.
Στην εξουσία της Ελλάδος εκείνη την περίοδο συναντάμε το ΠΑΣΟΚ (νικητή των εκλογών του 1993) με αρχηγό και πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος όμως νοσούσε και στα μέσα Ιανουαρίου το 1996 θα παρέδιδε τελικώς την εξουσία μετά τις εσωκομματικές εκλογές στον Κώστα Σημίτη μέχρι τις εκλογές του Σεπτέμβρη του ίδιου έτους. Επομένως την κρίση των Ιμίων κλήθηκε να διαχειριστεί ένας άνθρωπος που είχε τα ηνία της χώρας μόλις λίγες ημέρες και χωρίς να κατέχει ψήφο εμπιστοσύνης από την ελληνική Βουλή. Οι εσωκομματικές κόντρες με τους εσωτερικούς του αντιπάλους στην διεκδίκηση της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ ήταν επίσης ένα αγκάθι στην επικοινωνία μεταξύ του Σημίτη και της πολιτικής αλλά και στρατιωτικής ηγεσίας στην διαχείριση της κρίσης των Ιμίων.
23 Ιανουαρίου 1996, είναι η μέρα που ξεκινάει η προπαρασκευή του θερμού επεισοδίου στα Ίμια από την τουρκική πλευρά. Ο αρχηγός του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, Γκιουβέν Έρκαγια, καλεί τον ναυτικό ακόλουθο της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η κλήση έγινε από μη κρυπτογραφημένο τηλέφωνο σκόπιμα, γνωρίζοντας ότι αυτά που θα ειπωθούν, θα ακροασθούν από την ελληνική πλευρά.
Η συνομιλία περιλαμβάνει την προτροπή του ναυάρχου για διεκδίκηση ορισμένων ελληνικών νησιών, μεταξύ των οποίων, τα Ίμια και οι Φούρνοι. Η συνομιλία έπειτα συνεχίστηκε σε κρυπτογραφημένη γραμμή, κάτι που επιβεβαιώνει την σκοπιμότητα που προαναφέραμε για το πρώτο σκέλος της συνομιλίας. Στις 24 Ιανουαρίου αναπαράγεται από τα ελληνικά ΜΜΕ πως έχει υψωθεί στα Ίμια τουρκική σημαία, κάτι το οποίο δεν ίσχυε και επρόκειτο περί παραπληροφόρησης.
Στις 25 Ιανουαρίου θα ακολουθήσει μία κίνηση από τον δήμαρχο της Καλύμνου μαζί με έναν ιερέα και τον αστυνομικό διευθυντή της Καλύμνου. Μαζί, τα τρία αυτά πρόσωπα θα ανέβουν στην ανατολική Ίμια και θα υψώσουν την ελληνική σημαία. Θα ακολουθήσει η επίσκεψη τηλεοπτικού συνεργείου του ΑΝΤ1 όπου θα προβάλει πάνω στα Ίμια Καλύμνιους να κουνούν ελληνικές σημαίες και σε συνεντεύξεις τους να ισχυρίζονται πως θα υπερασπιστούν τις βραχονησίδες και τα χώματα της πατρίδας.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου, ο δημοσιογράφος της εφημερίδας Χουριέτ, Τζεσούρ Οσέρτ, θα ανέβει με την σειρά του στην Ίμια, θα κατεβάσει την ελληνική σημαία, θα υψώσει την τούρκικη και θα αποχωρήσει, όλο αυτό μάλιστα μπροστά στον φακό της κάμερας. Την επομένη, ελληνικό περιπολικό του πολεμικού ναυτικού θα κατεβάσει την τουρκική σημαία, όπως είχε εντολές να κάνει, αλλά επιπλέον θα πάρει την πρωτοβουλία να υψώσει και πάλι την ελληνική. Μάλιστα το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, Έλληνες βατραχάνθρωποι θα αποβιβαστούν στην ανατολική Ίμια και θα φυλάξουν την σημαία κατά την διάρκεια της νύχτας.
Στις 29 Ιανουαρίου, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κώστας Σημίτης, θα δηλώσει στην Βουλή πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει κάθε πρόκληση ενώ αντίστοιχα το πρωί της Τρίτης, 30 Ιανουαρίου, η Τούρκος πρωθυπουργός Τανσού Τσιλέρ θα δηλώσει προκλητικά πως την επόμενη μέρα η ελληνική σημαία και ο ελληνικός στρατός θα έχουν αποχωρήσει από τα Ίμια.
Τα πλοία του πολεμικού ναυτικού των δύο κρατών θα αντιπαραταχθούν στο Αιγαίο και έτσι η κρίση θα έχει λάβει σάρκα και οστά. Στις 1:30 το βράδυ, 31 πλέον Ιανουαρίου, Τούρκοι κομάντος θα αποβιβαστούν στη δυτική Ίμια. Είχε προηγηθεί πρόταση της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας για αποβίβαση δεύτερης ομάδας βατραχανθρώπων στην δυτική Ίμια με στόχο την φύλαξή της, κάτι το οποίο έλαβε αρνητικής απόκρισης από την πολιτική ηγεσία της χώρας.
Επίσης σημαντικό να αναφέρουμε πως το ΚΥΣΕΑ αντί να πραγματοποιηθεί στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, όπως αρμόζει, πραγματοποιήθηκε στην ελληνική Βουλή πολύ μακριά από το επιχειρησιακό κέντρο, καθιστώντας έτσι την συνεννόηση της ηγεσίας με το επιχειρησιακό κέντρο σχεδόν αδύνατη. Στις 5:00 το ίδιο βράδυ, ελληνικό ελικόπτερο, το οποίο πραγματοποιούσε αναγνώριση πάνω από την δυτική Ίμια, για αδιευκρίνιστους μέχρι σήμερα λόγους, θα πέσει με αποτέλεσμα την απώλεια του πληρώματός του.
Κατά την απόβαση των Τούρκων κομάντος στην δυτική Ίμια γίνεται πρόταση από τους Έλληνες βατραχανθρώπους για επιχείρηση εξάλειψης του εχθρού όμως η απάντηση, για άγνωστους λόγους, ήρθε, με καθυστέρηση τριών ωρών, στις 4:30. Θεωρήθηκε πως πλέον δεν υπήρχε ο χρόνος και αποφασίστηκε η αναβολή του σχεδίου για το επόμενο βράδυ. Μία ώρα μετά, στις 5:30, δίνεται τελικώς εντολή στους Έλληνες βατραχανθρώπους να κατεβάσουν την ελληνική σημαία και να αποχωρήσουν από την βραχονησίδα.
Η ξαφνική αυτή αλλαγή προέκυψε μετά από τηλεφώνημα του Αμερικανού διπλωμάτη και διαμεσολαβητή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, κ. Χόλμπρουκ, όπου ο Αμερικανός δήλωσε στον Σημίτη τα εξής: «Μην τολμήσετε να χτυπήσετε τα Ίμια γιατί σε 3 λεπτά δεν θα υπάρχει ελληνικός στόλος, οι Τούρκοι έχουν τα ακριβή σημεία που βρίσκονται τα πλοία σας στο Αιγαίο, τα αεροπλάνα τους είναι με αναμμένες μηχανές απέναντι από τα Ίμια και σε 3 λεπτά θα έχουν βουλιάξει όλα τα πολεμικά σας. Εσείς λόγω απόστασης δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα αεροπλάνα σας, η συμφωνία μας θα είναι :όχι πλοία, όχι στρατός, όχι σημαίες στα Ίμια».
Το κερασάκι στην τούρτα σε αυτή την κρίση που κόστισε τόσο στην Ελλάδα, ήταν την επόμενη μέρα το περίφημο «ευχαριστώ» του Σημίτη στην ελληνική Βουλή προς τους Αμερικάνους για την «πρωτοβουλία» και την «βοήθειά» τους. Να τονιστεί πως οι καιρικές συνθήκες εκείνο το βράδυ δεν θα επέτρεπαν σε κανένα μαχητικό F16 και των δύο κρατών να πετάξει. Τα μόνα μαχητικά που μπορούσαν να πετάξουν εκείνο το βραδύ ήταν τα δικά μας A7 Corsair. Αυτό επιβεβαιώνει και την μπλόφα του Χόλμπρουκ προς την Ελλάδα αλλά και την ανικανότητα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας να βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία και ενημέρωση με την στρατιωτική ηγεσία της χώρας. Τα συμπεράσματα δικά σας.
