Τον Αύγουστο του 2018, ένα τμήμα μήκους 210 μέτρων της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα της Ιταλίας που αποτελούσε μέρος της εθνικής οδού κατέρρευσε με αποτέλεσμα σαράντα τρεις άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους. Κρούσματα κατάρρευσης γεφυρών έχουν σημειωθεί και σε περιοχές της χώρας μας. Παράδειγμα στην Κρήτη, στην Καβάλα αλλά και αλλού.
Ποια είναι η κατάσταση των γεφυρών στην Ελλάδα σήμερα, πόσες από αυτές ενδέχεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα στατικότητας ή και άλλα προβλήματα, πόσο επιβαρύνουν η κλιματική αλλαγή ή η αύξηση της κίνησης τις αντοχές αυτών των υποδομών;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα έρχεται να απαντήσει μια νέα μελέτης της διαΝΕΟσις που εκπονήθηκε από μια ομάδα μηχανικών του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος υπό τον συντονισμό του Δρ. Βασίλειου Μπαρδάκη, καταγράφοντας τη σημερινή κατάσταση στη χώρα μας και επισημαίνοντας τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουν το πρόβλημα οι άλλες χώρες και καταλήγοντας σε μια σειρά από προτάσεις για την ενίσχυση των οδικών υποδομών.
Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης
Βάσει εκτιμήσεων σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 17.000 γέφυρες περίπου. Οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1961 δεν ακολουθούν κανένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο. Οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν αργότερα και μέχρι τη δεκαετία του ΄80 ακολουθούν παρωχημένους πια γερμανικούς κανονισμούς. Όλες οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1993 δεν είχαν επαρκείς αντισεισμικές προβλέψεις στον σχεδιασμό τους. Αλλά και τα πρότυπα του ΄93 κρίνονται παρωχημένα σήμερα.
Οι κανονισμοί των προηγούμενων δεκαετιών δεν περιελάμβαναν σωστές προβλέψεις για τη μελλοντική εξέλιξη της κίνησης στους δρόμους και της αύξησης του όγκου των φορτίων. Υπάρχει έλλειμμα συντήρησης και αναβάθμισης και τέλος πολλές γέφυρες έχουν ξεπεράσει το προσδόκιμο όριο ζωής.
Συγκεκριμένες προτάσεις της διαΝΕΟσις
Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Μητρώου Γεφυρών, με πλήρη στοιχεία για την κατασκευή και το ιστορικό κάθε γέφυρας, καθώς και αξιολόγηση της κατάστασής της με βαθμό αντοχής με τακτικές επιθεωρήσεις και ετήσιο πρόγραμμα συντήρησης. Άμεση επέμβαση στις «οιονεί επικίνδυνες γέφυρες» με τη δημιουργία μιας πλατφόρμας στην οποία εθελοντές μηχανικοί θα μπορούν να καταχωρούν στοιχεία που αφορούν ευπαθείς γέφυρες της περιοχής τους, οι οποίες κρίνουν ότι θα πρέπει να ελεγχθούν με σύγχρονα τεχνικά μέσα. Καθιέρωση αυστηρότερων όρων χρήσης και λειτουργίας, που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της ασφάλειας των κατοίκων, στην απρόσκοπτη λειτουργία της οικονομίας και των μεταφορών και στη μείωση του κόστους λόγω πρόληψης των πιθανών ζημιών αντί της εκ των υστέρων επέμβασης.
Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες
Στην Ιταλία για παράδειγμα διαπιστώνεται ότι όλες οι γέφυρες από σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60 έχουν φτάσει ή και ξεπεράσει το προσδόκιμο της ζωής τους. Κάθε χρόνο 15-20 γέφυρες καταρρέουν στη χώρα λόγω έλλειψης συντήρησης ή λόγω ηλικίας.
Στη Γαλλία η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα ένα σχέδιο ελέγχου και συντήρησης με τακτικές επιθεωρήσεις ,ενώ το αρμόδιο υπουργείο δημοσίευσε μια λίστα με 23 μεγάλες γέφυρες που απαιτούν διορθωτικές επεμβάσεις.
Στη Γερμανία σύμφωνα με έρευνα του 2017, το 12,4% των γεφυρών της χώρας είναι σε κακή κατάσταση και μόνο ένα αντίστοιχο ποσοστό (12,5%) δεν έχει κανένα πρόβλημα.
Στις ΗΠΑ από το 1971 υπάρχουν θεσμοθετημένα πρότυπα συντήρησης γεφυρών. Οι 614.387 γέφυρες της χώρας είναι καταχωρημένες σε ένα λεπτομερές μητρώο.
του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
