Η επανεκκίνηση της οικονομίας βρίσκεται διαρκώς στην ημερήσια διάταξη μετά τις πρόσφατες κρίσεις της πανδημίας, της ενέργειας, τις πολεμικές εντάσεις, τις φυσικές καταστροφές χωρίς να κατατίθενται ως τώρα σχέδια που να πείθουν. Ανακοινώνονται μέτρα, ετεροχρονισμένα, αποσπασματικά. Μέτρα χωρίς πυξίδα, δίχως όραμα για ένα βιώσιμο στρατηγικό σχέδιο βασισμένο στις εθνικές ανάγκες και στις εγχώριες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Μέτρα κοντόφθαλμα και ανεπαρκή για να στηρίξουν την οικονομία, την εργασία, την κοινωνία.
Όλες οι πρόσφατες κρίσεις ανέδειξαν την καταστροφική εξάρτηση της ανθρωπότητας, της ΕΕ και της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα, τόσο όσον αφορά την κλιματική, όσο και την οικονομική και εξωτερική πολιτική κάθε χώρας ξεχωριστά.
Στην Ελλάδα φάνηκαν με τον πλέον παραστατικό τρόπο οι αδυναμίες της στρεβλής και αλλοπρόσαλλης οικονομικής ανάπτυξης μας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την υπερβολική μονοδιάστατη εξάρτηση από τον τουριστικό, την κατά βάση εισαγόμενη ρυπογόνο ενέργεια και ταυτόχρονα συρρικνωμένους τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα με σχετικά χαμηλότατη ακαθάριστη προστιθέμενη αξία.
Οι επαγγελματικοί, οι συνδικαλιστικοί, οι επιστημονικοί φορείς, κυρίως όμως εμείς οι πολίτες οφείλουμε να υπερβούμε την φύση μας που μας περιορίζει στην ικανοποίησή μας αποκλειστικά με οικονομικά μέτρα και παροχές πρόσκαιρης επιβίωσης μας.
Είναι ευκαιρία να διδαχθούμε από τα παραπάνω, να σχεδιάσουμε και να προβάλουμε ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα στέκεται στα δικά του στέρεα πόδια.
Και να το κάνουμε γρήγορα για να αποτρέψουμε εκείνες τις ισχυρές δυνάμεις του υφιστάμενου αποτυχημένου οικονομικού μοντέλου, που εύλογα επιδιώκουν να επιβάλουν μέτρα αποκλειστικά αυτό-υποστήριξης τους, να εκμεταλλευτούν τις κρίσεις για να απελευθερωθούν ακόμη περισσότερο από κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και κλιματικούς περιορισμούς.
Τώρα είναι η ώρα να κάνουμε την ανάγκη ευκαιρία, να συνδεθεί η οικονομική ανάπτυξη της Πατρίδας μας με ένα μεγάλο άλμα διάσωσης του κλίματος. Η κοινωνία και το περιβάλλον χρειάζονται οικονομικά κίνητρα για μια βιώσιμη και δίκαιη οικονομική ανάπτυξη, με σαφή πυξίδα την απασχόληση, την καινοτομία και την προστασία του κλίματος.
Μια τέτοια οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να πετύχει χωρίς πολίτες και την τοπική αυτοδιοίκηση, φορέα έκφρασης των τοπικών κοινωνικών αναγκών και ειδικών συνθηκών, αλλά και συντονισμού αναπτυξιακών προγραμμάτων. Η τοπική αυτοδιοίκηση που δέχεται ισχυρότατο οικονομικό πλήγμα και ταυτόχρονα συνιστά την προμετωπίδα αντιμετώπισης των ανθρωπιστικών επιπτώσεων της κρίσης, είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία ανάληψης ηγετικού ρόλου στην τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Τοπική πράσινη ανάπτυξη μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολίτες
Σύμφωνα με τους πλέον έγκριτους οικονομολόγους, οι επενδύσεις προστασίας της φύσης, της οικολογίας, της βιοποικιλότητας, του κλίματος και οι επενδύσεις σε ΑΠΕ αποτελούν τα πλέον αποτελεσματικά οικονομικά ερεθίσματα, κυρίως όταν συντελούνται υπό την αιγίδα και με την δραστήρια συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Οι Δήμοι κυρίως της επαρχίας που πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά από την κρίση, χρειάζονται ιδέες αναπλήρωσης των εσόδων τους, έχουν ανάγκη από ένα ισχυρό αποκεντρωμένο επενδυτικό πρόγραμμα, μια «πράσινη συμφωνία τοπικής ανάπτυξης».
Όλες οι ευρωπαϊκές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής και της περιβαλλοντικής τεχνολογίας αντέχει περισσότερο από κάθε άλλο τομέα κατά την διάρκεια αυτής της πανδημίας. Οι επιχειρήσεις που κατασκευάζουν, διανέμουν ή εγκαθιστούν βιώσιμα προϊόντα αντιμετωπίζουν την κρίση πολύ καλύτερα από άλλες.
Βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες πράσινης τεχνολογίας αποδεικνύονται ισχυρά επιχειρηματικά μοντέλα με υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας σε περιόδους κρίσης. Κατά συνέπεια ένα πακέτο κοινωνικών και οικολογικών κινήτρων, θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την πράσινη ανάπτυξη και την πρωτογενή παραγωγή.
*Ο Βασίλης Τσολακίδης είναι Βίο-Αρχιτέκτονας, πρώην Προέδρος ΚΑΠΕ
