Το 2021 σε συνέντευξη για τον Τραμπ σημείωνα: “..όπως εύστοχα αναφέρει η συνάδελφος Pipa Norris, ο Τραμπ ήταν αυτός που πέταξε ένα αναμμένο σπίρτο σε μια λακκούβα γεμάτη βενζίνη..”
Αυτή είναι η κατάσταση στον Έβρο της βιβλικής καταστροφής. Εκείνης της περιοχής που κείται μακράν του Λεκανοπεδίου αλλά πέρα από εθνικές Θερμοπύλες, «προστατεύει» το asset της Ελλάδας (είναι η περίοδος 2014-2017 που στον χάρτη των διαφοροποιημένων περιφερειακών ισορροπιών ισχύος προστίθεται η εγγραφή των συντεταγμένων της Αλεξανδρούπολης). Εξ αντανακλάσεως και εξαιτίας της πορείας του ρωσοτουρκικού εκκρεμούς, μετά την 24η Φεβρουαρίου, αποκτήσαμε από το πουθενά ένα λιμάνι με στρατηγικό για τη Δύση πρόσημο. Αν για ορισμένους μας περίσσευε, ευχαρίστως να το συζητήσουμε.
Εκτός συνόρων, η ζημιά στο πρεστίζ της χώρας και η βαθιά ρωγμή στη βιτρίνα της προς τη Δύση (βλ. ρόλος Αλεξανδρούπολης, κρίσιμες υποδομές, σύνθετος κόμβος πολλαπλών χρήσεων), σχετικά με το πόσο ευάλωτη εξακολουθεί να παραμένει, είναι πολύ σοβαρή. Αφορά την αξιοπιστία και την προδήλως ελλειμματική ανθεκτικότητα της. Καθαρές κουβέντες. Σύμμαχοι από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού και περιφερειακοί ανταγωνιστές κατέγραψαν τον μη προβιβάσιμο βαθμό στην εξέταση. Δεν ήταν η πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες αλλά μετά βεβαιότητας εδώ «πήραν φωτιά» οι κόκκινες υπογραμμίσεις. Όταν φιγουράρεις ως μακράν πρώτος στη μεγαλύτερη πυρκαγιά απ’ όταν η ΕΕ (2000) ξεκίνησε να καταγράφει δεδομένα, πιστέψτε με όλοι θα ασχοληθούν μαζί σου. Τόσο οι λιγότερο μυημένοι όσο κι εκείνοι που σε περίμεναν στη γωνία για να τους επιβεβαιώσεις αυτό που μέσα τους εξακολουθούν για εσένα να πιστεύουν. Ανεπαρκείς, «they can’t deliver». Τα υπόλοιπα είναι για κατανάλωση εντός των τειχών.
Λυπάμαι πολύ αλλά δεν θα υπάρξει επιστροφή στην κανονικότητα χωρίς ανθεκτικότητα. Σήμερα η εμπιστοσύνη σε κρατικούς και αυτοδιοικητικούς θεσμούς καταρρέει και τα συναισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας ξεχειλίζουν. Ειδικά στον Έβρο, η ασφάλεια δέχτηκε ισχυρό πλήγμα και σε πολλαπλά πεδία. Από κοινού με τις προοπτικές σύζευξης της οικονομίας με την ίδια. Προκειμένου να καταστούν περισσότερο χειροπιαστά τα οφέλη του νομού, οι επιπλέον θέσεις εργασίας που θα προκύψουν, ακόμα κι ένας κόσμος που θα έρθει να προστεθεί στον μόνιμο πληθυσμό της πόλης. Η τοπική κοινωνία θα καταβάλει υψηλό τίμημα και θα είναι επιπλέον ευάλωτη.
Εν τέλει, δεν μπορούμε να επιζητούμε αναβαθμισμένους ρόλους (σωστά) παραμένοντας free riders, κοινώς τζαμπατζήδες και άρα μελλοντικά αναλώσιμοι (λάθος). Δεν έχει σημασία αν μέσα σε όλη την τραγωδία επιπλέον υπήρξε κακόβουλη επιρροή με υβριδικό πρόσημο. Δεν αποτελεί δικαιολογία αλλά απουσία ενεργητικής ευθύνης. Όφειλες να το έχεις λάβει υπόψη σου προετοιμαζόμενος για πολλαπλά σενάρια. Συνήθιζα να λέω πως δια της Αλεξανδρούπολης η Ελλάδα επέστρεψε στο χάρτη. Ε, σε κάποιους αυτό δεν άρεσε και δεν αρέσει. Ακριβώς επειδή επέστρεψες, κέρδισες την προσοχή τους και θα ασχοληθούν μαζί σου. Θα έχεις περισσότερα δικαιώματα αλλά και βαρύτερες υποχρεώσεις. Πρωτίστως απέναντι στην κοινωνία.
Αν δεν αντέχεις τη ζέστη, φεύγεις από την κουζίνα και κάθεσαι πάνω στο φράχτη όπως πολλοί άλλοι. Ήτοι, δεν μπορείς να έχεις και το σκύλο χορτάτο και την πίτα άθικτη. Δεν είναι βιώσιμο να παραμένεις τόπος la la land, σ’ έναν κόσμο που έχει πραγματικά αγριέψει. Εν πάση περιπτώσει, όπως θα μας θύμιζε και ο Έλβις από το μακρινό 1960, “it takes a big man to wear big boots”. Στο επίδικο, αρκεί μια φευγαλέα ανάγνωση της οδηγίας – σύστασης του Συμβουλίου της ΕΕ (8/12/2022) για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων. Ώστε να δει κανείς τι δεν πράξαμε στα πεδία της ετοιμότητας, της αντίδρασης, της διεθνούς συνεργασίας και τέλος sτις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τη στρατηγική των κρίσεων σε κρίσιμες υποδομές.
Συμπερασματικά, από τα χειρότερα που μπορούν να σου συμβούν τόσο σε προσωπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο είναι να θέτεις εν αμφιβόλω και να υπονομεύεις την αξιοπιστία σου. Ως ένας εκ των Καθηγητών που τα τελευταία χρόνια μίλησα δημοσίως ίσως όσο κανείς για την Αλεξανδρούπολη, ζητώ ειλικρινά συγγνώμη από τους Θρακιώτες. Η σχέση μου με την περιοχή δεν είναι ευκαιριακή καθώς αποτελεί το δεύτερο σπίτι μου κι εκεί όπου αργότερα με την οικογένεια μου θα επιστρέψω. Θέλω όμως και πάλι να μπορώ να τους κοιτάζω στα μάτια χωρίς να χαμηλώνω το βλέμμα. Όπως και το καλοκαίρι μέχρι τη συμφορά. Έως ότου στα ίδια μέρη ξαναβρεθούμε, μια τίμια και σφιχτή αγκαλιά ενσυναίσθησης.
Ο Σωτήριος Σέρμπος
- Ο κ. Σωτήριος Κ. Σέρμπος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Πρώην επιστημονικός διευθυντής Σχεδιασμού Πολιτικής στο υπουργείο Εξωτερικών.
