Καθώς οι εμβολιασμοί κατά του κορονοϊού προχωρούν, γίνεται φανερό ότι ορισμένοι μύθοι για τα εμβόλια επιμένουν, με αποτέλεσμα αρκετοί άνθρωποι -ακόμη και υγειονομικοί- σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, να εμφανίζουν ακόμη δισταγμό ή σκεπτικισμό απέναντι σε αυτά.
Οι πιο… επίμονοι μύθοι σχετικά με τα εμβόλια
Η “Ουάσινγκτον Ποστ” συνόψισε τους πέντε πιο επίμονους μύθους σχετικά με τα εμβόλια κατά της Covid-19.
• Μύθος 1: Μερικά εμβόλια είναι καλύτερα από άλλα, γι’ αυτό καλύτερα να περιμένουμε και να μην εμβολιαστούμε τώρα
Όλα τα εμβόλια στοχεύουν στο να παράσχουν προστασία, με το να δημιουργήσουν ανοσία απέναντι στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορονοϊού, με την οποία εισδύει στα ανθρώπινα κύτταρα. Όλα τα εμβόλια εστιάζουν σε αυτήν την πρωτεΐνη-κλειδί, ωθώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει τα αντίστοιχα αντισώματα. Όλα τα εγκεκριμένα εμβόλια παράγουν υψηλά επίπεδα προστασίας που μειώνουν δραστικά την πιθανότητα νοσηλείας και πιθανώς την ασυμπτωματική μετάδοση. Δεν υπάρχουν -μέχρι στιγμής- έρευνες που να δείχνουν ότι κάποιο εμβόλιο παρέχει μεγαλύτερης διάρκειας προστασία, ενώ όλα κάποια στιγμή -το φθινόπωρο ή του χρόνου- θα χρειαστεί επαναληπτική χορήγηση.
• Μύθος 2: Οι νεότεροι δεν χρειάζονται εμβολιασμό, ιδίως εάν είναι υγιείς
Ένα επιχείρημα που μέχρι στιγμής έχει απήχηση σε αρκετούς νέους, όπως φάνηκε και στο Ισραήλ, όπου παρατηρήθηκε πολύ μικρότερη προθυμία από τους νεότερους να εμβολιαστούν από ό,τι οι μεγαλύτεροι. Ενώ, όντως, οι νεότεροι έχουν μικρότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν σοβαρά ή να πεθάνουν από Covid-19, η νόσος παραμένει επικίνδυνη και γι’ αυτούς. Επιπλέον, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη, σχεδόν το 30% των ασθενών από 18 έως 39 ετών που κόλλησαν κορονοϊό, ακόμη και αν δεν νόσησαν βαριά, στη συνέχεια ταλαιπωρούνται επί μήνες από συμπτώματα “μακράς Covid-19”, όπως κόπωση, νοητική θολούρα, απώλεια γεύσης ή όσφρησης κ.ά. Ακόμη, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC) των ΗΠΑ, περίπου το ένα τρίτο των θανάτων από Covid-19 συμβαίνουν σε ασθενείς κάτω των 65 ετών. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής και μία καλή φυσική κατάσταση μπορεί -πράγματι- να συμβάλουν σε ένα πιο ανθεκτικό ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά αυτά από μόνα τους δεν είναι αρκετά για να παράγουν αντισώματα κατά του κορονοϊού, άρα δεν διασφαλίζουν ότι ένας νέος θα γλιτώσει το νοσοκομείο ή τα χειρότερα. Γι’ αυτό ακόμη και οι νεότεροι καλά θα κάνουν να εμβολιαστούν, όταν έρθει η σειρά τους.
• Μύθος 3: Τα εμβόλια αναπτύχθηκαν βιαστικά, άρα δεν ξέρουμε εάν είναι ασφαλή
Από τις συχνότερα χρησιμοποιούμενες δικαιολογίες -και από υγειονομικούς- για να μην εμβολιαστούν. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίθουν από σχετικές εκφοβιστικές αναρτήσεις, που -δυστυχώς- επηρεάζουν αρκετό κόσμο. Η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες εργάζονται πάνω σε εμβόλια κατά των κορονοϊών εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, γι’ αυτό άλλωστε είχαν εντοπίσει ήδη ως βασικό εμβολιαστικό στόχο την πρωτεΐνη-ακίδα (spike). Αυτή η δεκαετής περίοδος έρευνας και ανάπτυξης (R & D) είναι αντίστοιχη με εκείνη για άλλα εμβόλια. Αν δεν είχε προηγηθεί όλη αυτή η προσπάθεια, οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι πανεπιστημιακοί ερευνητές δεν θα είχαν αντιδράσει τόσο γρήγορα εν μέσω πανδημίας. Αλλά και οι κλινικές δοκιμές των εμβολίων κατά του νέου κορονοϊού ήταν μεγάλες και προσεκτικά ελεγχόμενες, περίπου ανάλογου μεγέθους σε αριθμό συμμετεχόντων με εκείνες για άλλα εμβόλια.
• Μύθος 4: Τα εμβόλια περιέχουν μη ασφαλή και ανήθικα συστατικά
Ίσως οι πιο αβάσιμες και συνωμοσιολογικές ενστάσεις, οι οποίες αφορούν “τσιπάκια” μέσα στα εμβόλια, κύτταρα προερχόμενα από εκτρώσεις κ.ά. Στην πραγματικότητα κανένα εμβόλιο κατά του κορονοϊού δεν χρησιμοποιεί υλικά από έμβρυα προερχόμενα από εκτρώσεις. Κάποτε, στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, είχαν χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή εμβολίων κυτταρικές καλλιέργειες από δύο έμβρυα εκτρώσεων, αλλά από τότε έχει περάσει πάρα πολύς καιρός και προ πολλού δεν υπάρχουν τέτοια απομεινάρια στα εμβόλια, πολύ περισσότερο της Covid-19. Kαι ασφαλώς ούτε λόγος για τσιπάκια (που δεν θα χωρούσαν καν να περάσουν από τη σύριγγα… ). Μερικά “τσιπάκια” μπορεί να χρησιμοποιούνται απλώς κατά τη μεταφορά των εμβολίων για να καταγράφουν τις δόσεις και να διασφαλίζουν ότι τα εμβόλια δεν έχουν λήξει ή δεν είναι πλαστά, όμως βρίσκονται στο εξωτερικό μέρος των συσκευασιών ή των συρίγγων και βεβαίως δεν εισάγονται στο σώμα κανενός.
• Μύθος 5: Τα εμβόλια mRNA αλλάζουν τo DNA
Επίμονος αλλά ανυπόστατος ισχυρισμός από αρνητές των εμβολίων ότι τα νέου τύπου εμβόλια τεχνολογίας mRNA (όπως της Pfizer/BioNTech και της Moderna) τροποποιούν το γενετικό υλικό του εμβολιαζόμενου και μπορεί να προκαλέσουν στειρότητα ή αυτοάνοσες διαταραχές. Το Facebook έχει “κατεβάσει” πολλές τέτοιες αναρτήσεις τους τελευταίους μήνες. Αυτός ο μύθος αποτελεί λίγο-πολύ αντιγραφή παρόμοιων -εξίσου ψευδών- ισχυρισμών για το εμβόλιο κατά του ιού HPV. Δεν υπάρχει απολύτως καμία επιστημονική βάση σε αυτούς τους ισχυρισμούς, καθώς το mRNA του εμβολίου, που εισάγεται στο σώμα εντός νανοσωματιδίου από λιπίδια, δεν εισέρχεται καθόλου στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Παραμένει στον χώρο του κυττάρου εκτός του πυρήνα (όπου βρίσκεται το DNA), συγκεκριμένα στα ριβοσώματα, και από εκεί καθοδηγεί την παραγωγή πεπτιδίων που μοιάζουν με την πρωτεΐνη-ακίδα, έτσι ώστε στη συνέχεια ο οργανισμός να αντιδράσει παράγοντας αντισώματα. Συνεπώς, είναι λάθος ότι τα εμβόλια mRNA είναι ισοδύναμα της γονιδιακής θεραπείας, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι επιστημονικοφανείς επικριτές των εμβολίων.
